Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (13)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

(←... tiếp theo)

Chương 13

Có phải quyển sách này để là được tin theo?

Quyển sách này đã bắt đầu như một tập hợp gồm những bài thuyết trình. Đúng khi tôi vừa viết xong, một đồng nghiệp người nước ngoài đã đưa lên Indology Net, trong đó tôi là một thành viên, câu hỏi – không biết có bất kỳ gì mới được xuất bản trong đó cho thấy – liệu đức Phật hay Bṛhadāraṇyaka Upaniṣad đã có trước. Vì vậy, tôi đã đưa lên mạng một danh sách gồm bảy ấn phẩm của tôi liên quan đến những đoạn trong tàng kinh Pali, trong đó có thể cho thấy đức Phật đã nhắc dẫn những đoạn trong những Upanişad, hiện còn giữ được, chủ yếu trong BĀU. Tôi đã thêm:

Trừ khi chúng ta bám chặt với quan điểm cho rằng đức Phật thì toàn trí, và do đó ngài có thể trả lời những bản văn vốn sẽ được sáng tác trong tương lai, tôi không thể hiểu tại sao những tham dẫn về những đoạn văn quan trọng trong BĀU lại thất bại trong việc không giải thích như đã được cho thấy rằng chúng đã có trước khi ngài giảng dạy.

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (12)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

(←... tiếp theo)

Chương 12

Đức Phật Như Một Nhà Châm Biếm; Những Thuật Ngữ Của Giới Brahmin Như Những Ần Dụ Xã Hội

Sự Trình Bày những Brahmin

Văn học phổ thông đạo Phật thường thường trình bày những brahmin trong một ánh sáng ít được tán thưởng nhất. Vessantara Jātaka [1], chuyện kể về kiếp trước mới đây nhất của đức Phật trên quả đất này, trước lần ra đời (xem như) cuối cùng này, có lẽ là câu chuyện nổi tiếng nhất trong toàn bộ truyền thống Theravada, và cũng đã là quan trọng nữa trong những truyền thống khác của đạo Phật [2]. Trong câu chuyện này, vị Phật tương lai đạt đến sự độ lượng ở mức cao nhất có thể có được, qua việc cho một người brahmin già những đứa con của chính mình. Jūjaka, tên người người brahmin già này, đã theo tìm đến tận nơi ẩn tu miền núi của ngài, để cầu xin những đứa trẻ. Điều gì đã khiến Jūjaka phải làm điều cầu xin quái lạ này? Sau khi được giàu có trong tuổi già, Jūjaka lấy một người vợ trẻ. Khi cô này đến giếng làng để lấy nước, những cô gái trẻ khác chế nhạo việc cô có một người chồng già yếu ớt, người không thể còn cùng cô vui chuyện chăn gối. Cô trở về nhà, đòi với Jūjaka phải cung cấp cho cô những tôi tớ, để cứu cô khỏi phải đi ra ngoài bị công chúng làm nhục. Nghe nói rằng Vessantara, tiền thân của đức Phật, là khuôn mẫu của sự độ lượng (lòng bố thí) Jūjaka đã đi tìm đến Vessantara. Như vậy, nguyên nhân gốc rễ của hành vi thái quá của Jūjaka là thèm muốn, sự thèm muốn phi lý của một người già dâm đãng: chính tên gọi Jūjaka gợi ý sự già yếu mục nát. [3]

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (11)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

(←... tiếp theo)

Chương 11

Lập trường Thực dụng và Phong thái Trí thức của đức Phật

Đức Phật đã là một người Thực dụng – đến Mức độ nào và trong Ý hướng nào?

Lập đi lập lại nhiều lần, đức Phật đã nhấn mạnh rằng mục đích của ngài như một người thày dạy học là hoàn toàn thực tiễn [1]. Những người theo ngài đã đi đến hiểu ngài như vị thày thuốc vĩ đại; Dhamma đã là thuốc chữa bệnh ngài đã kê toa, Sańgha là những y tá, họ có sứ mệnh quản lý toa thuốc đó. Mặc dù không có chứng cớ trong tàng kinh cho diễn giải này, những học giả ngày nay đã lập luận hợp lý rằng công thức phát biểu của Bốn Sự thật Cao quí đi theo đặc ngữ diễn đạt y học của thời đại: trước tiên chẩn đoán căn bệnh, tiếp đến thiết lập nguồn gốc hay nguyên nhân của nó, sau đó đưa ra một phương thuốc trị bệnh tương ứng nói rõ sẽ gồm những gì, và cuối cùng quy định cách điều trị để khỏi bệnh. Đức Phật đã tự nói về mình như người y sĩ giải phẫu, người mổ vết thương lấy bỏ mũi tên tham ái [2]

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (10)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

(←... tiếptheo)

Chương 10

Nhận thức; Ngôn ngữ; Nirvāṇa

Chúng ta đã thấy trong Chương 5 rằng truyền thống Veda đã trộn lẫn (theo cái nhìn từ xa của chúng ta: đã làm rối rắm) bản thể luận, câu hỏi về những gì là-có, với tri thức luận, câu hỏi về những gì chúng ta có thể biết, và biết thế nào. Chúng ta cũng đã thấy, ở đó và trong chương 8, rằng đức Phật đã biện luận phản lại việc nêu lên một thể loại của sự ‘là-có’ và đã hoàn toàn thế vào chỗ của câu hỏi ‘cái gì là-có?’ với câu hỏi ‘chúng ta có thể kinh nghiệm gì?’

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (09)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

(←...tiếp theo)

Chương 9

Nhân quả và Tiến trình không-Ngẫu nhiên

Trong những ý tưởng của đức Phật, ý tưởng nào khiến ngài nổi tiếng nhất trong khối đông đảo những người theo ngài ở India thời cổ? Thuyết karma có thể đã không từng được những người theo đạo Phật sau này hiểu là sự đóng góp đặc biệt của đức Phật, vì nó đã sớm đi đến để cũng có một ảnh hưởng rất lớn vào những truyền thống tôn giáo khác nữa của India. Đúng, ngài cũng đã được gắn với sự giảng dạy thuyết anattā, nhưng đó đã là một nhãn hiệu; nội dung ý tưởng chính xác có lẽ chỉ một số ít đã hiểu. Tuy nhiên, nếu chúng ta tìm ý tưởng đã đem lại định nghĩa phổ thông cho chính những người đạo Phật, câu hỏi của tôi có một trả lời rõ ràng. Những tổ chức đạo Phật ở India thời cổ đã cung cấp cho những người đi hành hương và những tín đồ thuần thành khác với hàng ngàn và hàng ngàn những phiến đất nung nhỏ, hầu hết chúng đều khắc cùng những từ. Những từ đó, với một biến thể nhỏ về ngữ âm, đã là ‘ye ddhammā hetu-pabhavā’: ‘những dharmas’vốn nảy sinh từ những nguyên nhân’. Chúng có nguồn từ những từ đầu tiên của một bài kệ ngắn:

ye ddhammā hetu-pabhavā tesam hetum Tathāgato āha

tesam ca yo nirodho; evamvadi maha snmnno. [1]

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (08)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich
(tiếp theo …)

Chương 8

Tất cả đều đang cháy: Tính chất Trung tâm của Lửa trong Tư tưởng của đức Phật

Chương này là về đức Phật đã đáp ứng thế nào với những ý tưởng và những thực hành liên quan đến lửa trong Veda, và sự chú trọng này có thể đã dẫn ngài đến những gì có lẽ là ý tưởng triết học quan trọng nhất của ngài như thế nào, sự thay thế của những tiến trình không ngẫu nhiên cho những đối tượng. Nó sẽ đem cho nhiều thí dụ hơn về đức Phật đã dùng lại những thuật ngữ của những brahmin như thế nào, sau khi xoay chúng theo những mục đích của riêng ngài.

Lửa như Ẩn dụ trung tâm trong lập trường cứu người giúp đời của đức Phật

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (07)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

(←...tiếptheo)

Chương 7

Thẩm định Chứng cớ

Không thực là một môn học

Đáng tiếc, ngày nay những sinh viên được dạy rằng khi họ bắt tay vào nghiên cứu, họ trước tiên phải học phương pháp luận, và rằng khi viết xuống nghiên cứu, họ nên bắt đầu bằng giải thích phương pháp luận của họ. Thậm chí tệ hơn, họ thường được đưa đến tin tưởng rằng có một môn học như ‘phương pháp học’. Điều này cần được gỡ rối.

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (06)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)
Richard Gombrich

(←...tiếp theo)

Chương 6

Những Giá trị Tích cực của đức Phật: Thương Yêu và Từ Bi

Đây là một chương có tham vọng, vì trong nó tôi muốn minh hoạ cùng một lúc nhiều những kích thước khác nhau của tư tưởng và giảng dạy của đức Phật; một trong số chúng tôi xem như quan trọng trung tâm. Trong chương tiếp, tôi sẽ bắt đầu phương pháp của tôi, và trên hết, sự minh định của tôi về tuyên bố rằng bằng chứng ủng hộ việc chúng ta gán trả lại những ý tưởng này về đức Phật, một cá nhân duy nhất. Như tôi đã viết, bằng chứng của cái bánh pudding thì trong việc ăn cái bánh đó, và tôi tin rằng trường hợp của tôi sẽ mang theo sự xác quyết, nếu tôi có thể chứng tỏ phương pháp của tôi đem cho những kết quả như thế nào.

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (05)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)
Richard Gombrich

(←...tiếp theo)

Chương 5

Đức Phật giảng ‘Vô Ngã’ đã với nghĩa gì?

Những dẫn nhập vào tư tưởng của đức Phật thường bắt đầu bằng việc làm nổi bật hai trong số những ý tưởng của ngài: Khổ Đế, rằng ‘mọi sự vật việc đều đau khổ’ [1]; và sự giảng dạy về Không-Hồn hay Vô Ngã [2]. Cho đến giờ, tôi đã dành chỉ một vài câu ngắn về những ý tưởng đó trong chương Dẫn nhập. Ở đó, tôi đã cho thấy rằng theo quan điểm của tôi, chìa khoá để mở những cánh cửa tư tưởng của đức Phật là học thuyết về Nghiệp và ý tưởng rằng tất cả chúng ta đều chịu trách nhiệm về chính chúng ta – một ý tưởng vốn có một phương diện siêu hình quan trọng, nhưng trên hết, nó là một nguyên lý đạo đức.

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (04)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

(←...tiếp theo)

Chương 4

Những Có-từ-trước trong đạo Jain

Mặc dù tôi đã đề cập đến ảnh hưởng của đạo Jain [1] với đức Phật trong Lịch sử Xã hội của tôi, do thiếu cả thời gian lẫn không gian, tôi đã nói quá ít về nó ở đó. Đó quả thực là lối thoát dễ dàng, thậm chí thận trọng. Bằng chứng của chúng ta cho thời kỳ đầu của đạo Jain thì ít ỏi đến cùng quẫn và rất khó để đánh giá. Điều được biết nhiều và được khẳng định chắc chắn rằng đức Phật và Mahāvira [2], người đôi khi được coi là vị sáng lập đạo Jain, đã sống trong cùng một thị trấn, Rājagrha, nay là Rajgir trong tiểu bang Bihar của India, và đã xấp xỉ là những người cùng thời: Mahāvira ít tuổi hơn đức Phật nhưng đã chết sớm, trước đức Phật, điều đó hầu như khó ngạc nhiên sau khi được biết sự khổ hạnh khắc nghiệt cùng cực của vị này. Một số những tương đồng rộng rãi giữa đạo Phật và đạo Jain rất nổi bật gây chú ý nhiều khiến những nhà học-India đầu tiên khi khám phá được đạo Jain đã lầm tưởng nó là một nhánh của đạo Phật.[3]

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (03)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

(←...tiếp theo)

Chương 3

Những Có-Từ-Trước Của Học Thuyết về Nghiệp trong tư tưởng đạo Brahmā

Trong chương này và chương kế tiếp, tôi sẽ cố gắng để phác họa những ý tưởng về tái sinh và nghiệp đã sớm có trước của India, vốn dần dần đưa đến những gì đã được đức Phật giảng dạy. Trong chương này, tôi sẽ bàn luận về tư tưởng đạo Brahmā, nhưng chỉ những phương diện của nó có liên quan chặt chẽ đến đề tài đó. Những phương diện khác của tư tưởng đạo Brahmā về cơ bản ảnh hưởng đến đức Phật, sẽ được hoãn lại đến chương 5.

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (02)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

(←...tiếp theo)

Chương 2

Nói Thêm Về Nghiêp Và Môi Trường Xã Hội Của Nó

Với đức Phật, ý tưởng về Nghiệp gắn bó mật thiết với ý tưởng về Tái sinh. Ngài đã nhìn thấy nghiệp, hành vi chủ ý, như một vấn đề quan trọng của nhân và quả. Nghiệp tốt sẽ mang lại tác động tốt cho người làm, làm nghiệp xấu tác động xấu. Sẽ là điều không đúng để gọi những sự việc này là những tưởng thưởng hay những trừng phạt, vì không có người ban thưởng hay người chịu trừng phạt [1]. Những tác động này được tạo ra, đúng hơn, bởi một quy luật tự nhiên, tương tự với chúng ta như một luật vật lý. Tuy nhiên, đối với đức Phật và những người khác trong India thời cổ, mô hình của nó là canh nông. Một người gieo hạt giống, có một thời gian cách khoảng, trong đó một số tiến trình vô hình bí ẩn diễn ra, và sau đó cây đã trồng nảy sinh quả và có thể thu hái được. Kết quả của một hành động có chủ ý trong thực tế thường được gọi là ‘quả’ của nó [2]. Thời gian giữa hành động và quả của nó thì không thể đoán trước được.

Gombrich – Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật (01)

Nguồn gốc và Ý nghĩa của những Ý tưởng của đức Phật

(What the Buddha Thought)

Richard Gombrich

NỘI DUNG

Lời nói đầu

Kiến thức Cơ bản

Những chữ viết tắt

1. Dẫn nhập

2. Nói Thêm Về Nghiêp Và Môi Trường Xã Hội Của Nó

3. Những Có-Từ-Trước Của Học Thuyết về Nghiệp trong tư tưởng đạo Brahmā

4. Những Có-Từ-Trước Trong Đạo Jain

5. Đức Phật Giảng ‘Vô Ngã’ Đã Với Nghĩa Gì?

6. Những Giá Trị Tích Cực Của Đức Phật: Thương Yêu Và Từ Bi

7. Thẩm định Chứng cớ

8. Tất Cả Đều Đang Cháy: Tính Chất Trung Tâm Của Lửa Trong Tư Tưởng Của Đức Phật

9. Nhân Quả Và Tiến Trình Không-Ngẫu Nhiên

10. Nhận Thức, Ngôn Ngữ, Nirvāṇa

11. Lập trường Thực dụng và Phong thái Trí thức của đức Phật

12. Đức Phật Như Một Nhà Châm Biếm: Những Thuật Ngữ Của Giới brahmin Như Những Ẩn Dụ Xã Hội

13. Có Phải Quyển Sách Này Để Tin Theo Không?

14. Phụ Đính: Đức Phật Lấy Dùng Bốn (Hay Năm) Thuật Ngữ Đạo Brahmā

Chú thích

Thư mục

Index