Một chọn lựa: Chủ nghĩa Nhân Bản

Một chọn lựa: Chủ nghĩa Nhân Bản

(The Alternative: Humanism)

A.C. Grayling

Tranh cãi hiện nay giữa những quan điểm của những người tôn giáo và những người không tôn giáo là một chương khác trong một câu chuyện vốn những tình tiết xô xát trước đây đã có thể tìm thấy trong khoảng giữa thế kỷ mười chín và đầu thế kỷ mười bảy, trong liên hệ tương ứng với những khám phá sinh vật học của Darwin và sự nổi dậy của khoa học tự nhiên. Cả hai là những thời điểm trong sự tháo lui chậm nhưng khốc liệt của tôn giáo; cũng giống như thế là những gì đương xảy ra hiện nay. Bởi vì, mặc dù tất cả là những mặt ngoài, chúng ta đương làm chứng nhân, không phải cho sự phục hưng nhưng sự tan rã của tôn giáo.

Ở đây, tôi muốn được bình luận về một vài điều vốn trong bầu khí tranh luận hiện nay, đã thường bị bỏ qua: sự kiện là đã có sẵn sàng một viễn tượng giàu có về đạo đức cho những ai không tôn giáo, tất cả thực sự giàu có hơn, vì là kết quả của phản ánh suy tưởng như đối nghịch lại với thói tục thông thường, vốn có những gốc rễ trong cổ điển cổ thời, khi truyền thống lớn của tư tưởng đạo đức trong triết học phương Tây bắt đầu.

Những tôn giáo có đáng kính trọng không?

Những tôn giáo có đáng kính trọng không?

Are Religions Respectable?

A.C. Grayling

Thử nhìn những người quanh chúng ta – sẽ thấy một ai đó, hoặc đeo một thập giá trước ngực (hay gài một mảnh vải nhỏ phủ đỉnh đầu, hay mang tấm khăn bịt miệng, che nửa mặt) – hiện tượng khá thông thường này có ý nghĩa gì? Trước hết, đó là những người muốn xác định họ là những tín đồ của một tôn giáo nào đó – nhưng đó chỉ là ngoài mặt, xem chừng vô hại, thế nhưng nội dung có thể khai triển thành khá phức tạp.

Khi một người bước ra sinh hoạt nơi công cộng – chợ búa, trường học, xí nghiệp, …nghĩa là một cá nhân quay ra thế giới bên ngoài của nó – mang thái độ “bảo cho mọi người khác xung quanh biết” rằng mình khác biệt (vì có tôn giáo khác biệt) như thế ít nhất là phân rẽ (ta khác người); và thường khi không phải là không ngầm mang ít nhiều ý hướng như muốn tỏ ra mình là cao thượng, hay đạo đức – và như thế là khiêu khích, thách thức (ta hơn người). Họ còn mặc nhiên đòi công chúng – những đồng loại, những con người khác nhưng sống trong cùng cộng đồng xã hội, phải – hoặc ít là tôn trọng, hoặc nhiều là kính trọng họ. Phải đối xử hết sức tế nhị với họ, họ phải được pháp luật, tập quán bảo vệ, đòi hỏi không được phê bình hay nhạo báng diễu cợt họ.

Gót và Thiên tai

Gót và Thiên tai

(God and Disaster)

A. C. Greyling

Người dịch - Nhân thảm họa động đất tại  nước Nhật, cả thế giới đương ngưỡng phục thái độ của dân tộc này trước thiên tai, thái độ đó xuất phát từ một nền văn minh có cơ sở văn hóa tôn giáo cao thượng và vô thần.  Nên nhắc lại Luận chứng về Tà ác (The Problem of Evil) với những người vẫn tin vào một Gót của Abraham.

Câu hỏi triết học về nhận thức luận đặt ra trước thực tại của những thiên tai, đau khổ như sau  - nhận thức thế giới chứa đựng những sự kiện không nên có chút nào, những tình huống  không đáng mong ước, gây thảm họa, khổ đau cho con người  – phải chăng chúng đem lại cơ sở vững chắc cho luận chứng rằng bất kỳ ai còn tin vào Gót hiện hữu là phi lý.

Gót – ai đó, cái gì vậy ?

Gót – ai đó, cái gì vậy ?

(The Empty Name Of God)

A. C. Grayling

Những gì mà những tín đồ tôn giáo định nói trong từ “gót” chẳng có một nghĩa nào với tôi ngoài một mớ bòng bong những khái niệm rời rạc, không đâu vào đâu, vốn một ai trong dân gian khi dùng từ này, tùy lúc tùy nơi, mỗi người tự chọn lấy một subset (tập hợp con) thuận tiện nhất cho mình.

Nhưng từ đó đem đến não thức một hiện tượng nhân tạo của các tôn giáo, có tổng giá trị những tác động của chúng về ảnh hưởng đến nhân loại trong suốt lịch sử dòng dã, với một biên độ đáng kể, là vô hiệu, là tiêu cực. Nó phải là như vậy vì nó chỉ là sự tin tưởng vào giả dối và sai lầm, và vì sự phi lý như  chúng ta đã thấy biểu hiện trong cách ăn ở, những hành vi ứng xử của các tín đồ và những hội nhà thờ của họ, vì chúng là những hậu quả có tiền đề dựa trên ý tưởng rằng có hiện hữu những quyền năng siêu nhiên, đã tạo nên thế giới rất bất toàn này, và có một “ai” đó hết sức quan tâm đến chúng ta, từng li từng tí cho đến cả những chuyện phòng the chăn gối trong buồng tắt đèn khóa kín, và cả những gì như chúng ta nên ăn và không nên ăn vào những ngày nào đó nhất định, hoặc phải mặc ra sao, mặt trùm hay đầu phủ thế nào, ...và những chuyện như vậy, như vậy. Nhưng lại còn tồi tệ hơn là sự sai lầm: đó là nó luôn luôn thái quá, không bao giờ ngưng nghỉ áp bức và bóp méo những gì liên quan đến bản chất con người, và trước sau chỉ đem chia rẽ đến những cộng đồng nhân loại.