Chomsky – Ngôn ngữ và Não thức (03)

Ngôn ngữ và Não Thức

(Language and Mind)

( ← ... tiếp theo  )

Noam Chomsky

 

 

 

 

Ngôn ngữ và não thức

 

Một chỗ tốt để bắt đầu là với những bài viết của y sĩ người Spain Juan Huarte, người vào cuối thế kỷ XVI đã xuất bản một nghiên cứu được dịch rộng rãi về bản chất của trí thông minh con người. Trong tiến trình khảo sát của ông, Huarte đã tự hỏi sự kiện là từ “trí thông minh”, ingenio , dường như có cùng gốc Latin với nhiều từ khác có nghĩa là “sinh ra” hay “tạo ra”. Ông biện luận rằng điều này đem cho một manh mối về bản chất của não thức. Do đó, “người ta có thể phân biệt hai khả năng sinh sản ở con người, một khả năng chung với những loài thú và thực vật, và khả năng kia tham dự vào thực thể tinh thần. Trí thông minh/khôn ngoan ( Ingenio ) là một sức mạnh sáng tạo. Sự hiểu biết là một khả năng sáng tạo”. Từ nguyên của Huarte thực sự không hay lắm; tuy nhiên, cái nhìn trực giác sâu xa thì hoàn toàn có thực chất. [1]

Chomsky – Ngôn ngữ và Não thức (02)

Ngôn ngữ và Não Thức

(Language and Mind)

( ← ... tiếp theo  )

Noam Chomsky

 

 

 

Ngôn ngữ và não thức

 

1

 

Những đóng góp về ngôn ngữ học cho việc nghiên cứu não thức: Quá khứ

 

Trong những bài giảng này, tôi muốn tập trung chú ý vào câu hỏi, Việc nghiên cứu ngôn ngữ có thể đóng góp gì cho sự hiểu biết của chúng ta về bản chất con người? Trong thể hiện này hay thể hiện khác, câu hỏi này chạy xuyên qua lịch sử tư tưởng phương Tây. Trong một thời đại đã ít tập trung vào tự thân và những hình ảnh bản thân, và ít phân chia thành những lĩnh vực chuyên môn hơn thời đại của chúng ta, bản chất của ngôn ngữ, những phương diện trong đó ngôn ngữ phản ảnh những tiến trình tâm lý của con người hay định hình dòng chảy và tính chất của suy nghĩ – đây đã là những đề tài để nghiên cứu và giả thuyết của những học giả và những người không chuyên môn tài năng với một loạt rộng lớn những sở thích, quan điểm và nền tảng trí thức khác nhau. Và trong thế kỷ 19 và 20, khi ngôn ngữ học, triết học và tâm lý học đã cố gắng, dù không dễ dàng, để tự khẳng định là những ngành riêng biệt, những vấn đề cổ điển về ngôn ngữ và não thức đã liên tục xuất hiện trở lại. Những vấn đề dai dẳng này không chỉ kết nối những lĩnh vực khác biệt này nhưng còn cung cấp cho chúng trọng tâm và ý nghĩa trong những nỗ lực đang diễn ra của chúng. Đã có những dấu hiệu trong mười năm vừa qua rằng sự phân biệt có phần giả tạo giữa những ngành học có thể đi đến một chấm dứt. Không còn coi là vinh dự nữa cho việc mỗi ngành học chứng minh sự độc lập tuyệt đối của nó với những ngành khác, và những quan tâm mới đã xuất hiện, đã làm cho những vấn đề cổ điển được trình bày trong những cách mới lạ và đôi khi những ý tưởng sáng tạo – chẳng hạn như qua lăng kính của khoa học điều khiển học [1] và khoa học truyền thông, và phản lại bối cảnh của những phát triển trong tâm lý học so sánh và sinh lý vốn thách thức những xác quyết lâu đời và giải phóng trí tưởng tượng khoa học khỏi những xiềng xích nhất định đã trở thành một phần quen thuộc trong môi trường trí thức của chúng ta đến mức gần như vượt ngoài nhận thức. Tất cả điều này là rất đáng khích lệ. Tôi tin rằng tâm lý học nhận thức, đặc biệt là trong lĩnh vực ngôn ngữ học, đang trải qua một giai đoạn hoạt động mới mẻ và năng động chưa từng thấy trong nhiều năm. Một trong những diễn biến đầy hứa hẹn nhất là sự hoài nghi mới này với những hệ thống chính thống trong quá khứ, được kết hợp với sự thừa nhận về những rủi ro của việc hình thành những học thuyết mới khô cứng quá nhanh. Nhận thức này, nếu tiếp tục có thể ngăn chặn việc thiết lập của những giáo điều tẻ nhạt và trì trệ mới.

Chomsky – Ngôn ngữ và Não thức (01)

Ngôn ngữ và Não Thức

(Language and Mind)

(Bản in thứ ba)

 

Noam Chomsky

 

 

 

Lời giới thiệu của nhà xuất bản

 

Đây là bản in thứ ba được chờ đợi từ lâu của tuyển tập gồm những tiểu luận xuất sắc nổi bật về ngôn ngữ và não thức của Chomsky. Sáu chương đầu, nguyên đã xuất bản vào những năm 1960, đã tạo một đóng góp khai phá cho lý thuyết ngôn ngữ. Bản in mới này thêm vào một chương và một lời tựa mới, đem phương pháp nghiên cứu giải quyết thuyết phục có ảnh hưởng quan trọng và sâu rộng của Chomsky vào trong thế kỷ XXI. Những chương 1–6 trình bày công trình ban đầu của Chomsky về bản chất và sự tiếp nhận ngôn ngữ như một hệ thống sinh học, thừa hưởng di truyền (Ngữ Pháp Phổ Quát), qua những quy luật và nguyên tắc của chúng khiến chúng ta tiếp nhận một kiến thức đã được nhập tâm hóa (ngôn ngữ-I). Trong 50 năm qua, khung cấu trúc khái niệm này đã khơi dậy một bùng nổ của nghiên cứu vào trong một loạt rộng lớn gồm nhiều loại ngôn ngữ và đưa ra một số vấn đề lý thuyết quan trọng. Chương cuối xét lại những vấn đề then chốt, sau khi nhìn lại phương pháp nghiên cứu giải quyết “sinh-ngôn ngữ học’ vốn đã định hướng công trình của Chomsky từ khi bắt đầu cho đến ngày nay, đồng thời nêu lên một số thách thức mới và thích thú với việc nghiên cứu ngôn ngữ và não thức.

(Nhà xuất bản Đại học Cambridge, 2002).

 

Chomsky - Ngôn Ngữ và Tư Tưởng (08)

NGÔN NGỮ VÀ TƯ TƯỞNG

(Language and Thought)

 Noam Chomsky

 

 (← ... tiếp theo)

 

PHẦN KẾT LUẬN

 

Giáo sư Noam Chomsky:

[Trước tiên hãy để tôi trả lời] nhận xét của Tiến sĩ Schwartz. Tôi đồng ý với ông về một điều chắc chắn. Tôi nghĩ lịch sử khoa học rất có ích trong việc cố gắng tìm hiểu những gì đang diễn ra ở đây về vấn đề này, và tôi cũng đồng ý với ông về vấn đề “/” trong “não thức/bộ óc”. [1]

 

Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng lịch sử khoa học dạy một một gì đó hoàn toàn khác với những gì vốn nhiều nhà sinh học thời nay và đặc biệt là những nhà sinh lý học thần kinh đã rút ra từ đó. Trong thực tế, tôi nghĩ nó dạy điều ngược lại với kết luận vốn họ rút ra từ đó. Tôi không nghĩ họ đang chú ý đến lịch sử khoa học rộng lớn hơn, vì họ như bị mê hoặc với một biến cố cực kỳ hiếm hoi. Cụ thể là, có một trường hợp gần đây về thuyết giản lược thành công, theo như tôi biết, về một trường hợp duy nhất: cụ thể là Crick và Watson. Đúng là Crick và Watson, và Pauling, v.v. đã thành công trong việc đưa ra một giải thích giản lược về những phần lớn sinh học trong những từ ngữ sinh hóa học tương đối đã được biết, hưng điều đó thì cực kỳ hiếm khi xảy ra trong lịch sử khoa học. [2]

Chomsky - Ngôn Ngữ và Tư Tưởng (07)

NGÔN NGỮ VÀ TƯ TƯỞNG

(Language and Thought)

 Noam Chomsky

 (← ... tiếp theo)

 

 THẢO LUẬN

Tiến sĩ Eric Wanner :

Giáo sư Chomsky đã đồng ý giữ lại trả lời của ông cho đến khi thảo luận của cả ba giáo sư tham luận kết thúc. Người thảo luận thứ hai của chúng ta là Giáo sư George Miller của Đại học Princeton.

 

Giáo sư George Miller:

Cảm ơn Eric.

Tôi cho rằng mình là một người rất may mắn vì đã có vinh dự được nghe Noam Chomsky nói gần bốn mươi năm nay. Đó luôn là một kinh nghiệm phong phú bổ ích. Buổi nói chuyện hôm nay đặc trưng cho phong cách của Chomsky, đan cuộn vào nhau một loạt những chủ đề phức tạp trong một cách vừa tế nhị vừa nhã nhặn. Tôi ngần ngại để tách biệt bất kỳ một chủ đề nào vì làm như vậy có thể phá vỡ cấu trúc phức tạp của bài thuyết trình. tuy nhiên có một số điểm đã đặc biệt thu hút sự quan tâm của tôi. Một là lo ngại ngầm nhưng rõ ràng của ông rằng khoa học nhận thức có thể đi chệch hướng. Một kia là lưu ý thận trọng của ông rằng trí thông minh của con người có thể không đủ để trả lời tất cả những câu hỏi vốn chúng ta đặt ra.