Chomsky – Chúng Ta Là Loài Sinh Vật Nào? (03)

Chúng Ta Là Loài Sinh Vật Nào?

(What Kind Of Creatures Are We?)

Noam Chomsky

(← ... tiếp theo) 

 

 

Chúng ta là loài sinh vật nào?

  

2 | CHÚNG TA CÓ THỂ HIỂU ĐƯỢC GÌ?

 

TRONG CHƯƠNG 1, tôi đã bàn luận câu hỏi “Ngôn ngữ là gì?” và đã cân nhắc suy nghĩ trên những gì chúng ta có thể học được về loài sinh vật là chinh chúng ta, từ thăm dò vào trong sở hữu khác biệt này của con người. Một lượng đáng kể, tôi tin thế và đã gắng để nêu ý tưởng và để minh họa. Trong chương này, tôi muốn chuyển sang những câu hỏi về những khả năng tri thức của chúng ta, tổng quát hơn và đặc biệt, chúng đi vào trong phạm vi và những giới hạn của sự hiểu biết của chúng ta như thế nào.

Chomsky – Chúng Ta Là Loài Sinh Vật Nào? (02)

Chúng Ta Là Loài Sinh Vật Nào?

(What Kind Of Creatures Are We?)

Noam Chomsky

(← ...  tiếp theo) 

 

Chúng ta là loài sinh vật nào?

 

1 | NGÔN NGỮ LÀ GÌ?

CÂU HỎI TỔNG QUÁT tôi muốn nói trong quyển sách này là một câu hỏi có đã từ lâu: Chúng ta là loài sinh vật nào? Tôi không đủ hão huyền để nghĩ tôi có thể đem cho một trả lời thỏa đáng, nhưng xem dường hợp lý để tin rằng ít nhất trong một số lĩnh vực, đặc biệt nhìn về hướng bản chất nhận thức của chúng ta, có những cái nhìn trực giác sâu xa của một vài quan tâm tìm hiểu và mang ý nghĩa quan trọng, có một số mới, và rằng sẽ là có thể để dẹp đi đươc một số những chướng ngại vốn cản trở việc tìm hiểu sâu thêm, gồm một vài học thuyết đã được chấp nhận rộng rãi nhưng với những nền tảng vốn kém vững chắc hơn nhiều so với thường đã giả định.

Chomsky – Chúng Ta Là Loài Sinh Vật Nào? (01)

Chúng Ta Là Loài Sinh Vật Nào?

(What Kind Of Creatures Are We?)

Noam Chomsky

Giới thiệu

 

Avram Noam Chomsky (1928 -) rất nổi tiếng và được ngưỡng phục khắp thế giới vì là người sáng lập của ngành ngôn ngữ học thời nay, một trong những người sáng lập của ngành khoa học nhận thức, và có lẽ là nhà lý thuyết và bình luận chính trị được tìm đọc say sưa nhất của thời chúng ta. Trong những bài giảng này, ông trình bày những suy tưởng triết học trong đời về ba lĩnh vực vừa kể, vốn ông đã có những đóng góp lớn lao trong hơn nửa thế kỷ qua.

Shapiro – Suy Nghĩ Về Toán Học (06)

Suy Nghĩ Về Toán Học

(Triết Học Toán Học)

 Stewart Shapiro

( ←...tiếp theo) 

 

 

 

6

THUYẾT HÌNH THỨC: NHỮNG PHÁT BIỂU TOÁN HỌC CÓ NGHĨA GÌ KHÔNG?

 

Quan sát dễ dãi cho thấy, hay có vẻ như vén mở lên cho thấy, rằng nhiều hoạt động toán học bao gồm sự vận dụng của những ký hiệu ngôn ngữ theo những luật nhất định. Nếu một người nào đó làm toán số học thiết lập một câu trong dạng a x b = c, sau đó người ấy có thể viết câu tương ứng b x a = c. Nếu người ấy cũng có được một câu như a ≠ 0, sau đó người ấy được quyền viết c / a = b. Những phần sơ đẳng và cao cấp của toán học đều như nhau, có chung đặc điểm này, ít nhất xuất hiện như như sự vận dụng theo quy luật-điều khiển.

Shapiro – Suy Nghĩ Về Toán Học (05)

Suy Nghĩ Về Toán Học

(Triết Học của Toán Học)

 Stewart Shapiro

( ←...tiếp theo) 

PHẦN III.

BA ĐẠI THỤ

 

5

THUYẾT LÔGÍCH TOÁN HỌC: CÓ PHẢI TOÁN HỌC CHỈ LÀ LÔGÍCH?

Toán học và lôgích học, nói về mặt lịch sử, đã từng là những môn học hoàn toàn biệt lập ... Nhưng cả hai đã phát triển trong thời nay: lôgích học đã thành toán học hơn và toán học đã thành lôgích hơn. Hệ quả là bây giờ thành hoàn toàn không thể nào vẽ được một đường ranh giữa hai; thực sự, cả hai là một ... Dĩ nhiên, bằng chứng của đặc điểm định tính của chúng là một vấn đề của chi tiết: (Russell 1919: ch. 18) [1]