Hume – Những Đàm Thoại Về Tôn Giáo Tự Nhiên (02)

Những Đàm thoại về Tôn giáo Tự nhiên

Dialogues on Natural Religion

David Hume

(←...tiếp theo)

PHẦN I.

Tóm lược

Trò chuyện giữa Demea, Cleanthes và Philo bắt đầu với một câu hỏi về giáo dục: khi nào thì tốt nhất để bắt đầu dạy gót học cho những sinh viên? Demea lập luận rằng gót học chỉ nên được dạy cho một trí tuệ trưởng thành: một sinh viên trước tiên nên học logic, đạo đức và vật lý, và chỉ sau đó họ mới nên quay sang gót học. Ông có hai lý do để chuộng thứ tự này. Thứ nhất, bằng nghiên cứu những môn học khác trước, não thức được chín chắn và sẵn sàng với môn học khó nhất trong tất cả, gót học. Thứ hai, và hơn nữa, theo quan điểm của Đàm thoại, ông muốn những sinh viên của ông đầu tiên được thấy triết học thực sự rất giới hạn như thế nào. Ông muốn họ biết, chẳng hạn, những người học thức hiếm khi có thể đưa ra những kết luận chắc chắn giữa chính họ và rằng người khôn ngoan nhất thường đưa ra những giả thuyết phi lý nhất. Bằng cách cho những sinh viên của mình thấy sự hạn hẹp của triết học, Demea tin ông có thể chắc chắn rằng họ sẽ không quá kiêu căng khi nghĩ rằng họ có thể dùng lý trí để lật đổ những tin tưởng tôn giáo.

William Wordsworth - Một Mình Tôi Lang Thang Như Một Cụm mây

Một Mình Tôi Lang Thang Như Một Cụm mây

WILLIAM WORDSWORTH

một mình tôi lang thang như một cụm mây

trôi nổi cao trên những lũng và đồi,

cùng một lúc tôi chợt thấy tất cả đông đảo

một vùng mọc đầy những daffodil; [1]

cạnh hồ, dưới những tán cây,

dập dờn và nhún nhảy trong gió.

Lange – Lịch Sử Triết Học Duy Vật (06)

LỊCH SỬ TRIẾT HỌC DUY VẬT

Và Phê Bình về Sự Quan Trọng Hiện nay Của Nó

Friedrich Albert Lange

(1829 –1875)

(←... tiếp theo)

Phần Thứ Hai.

Giai Đoạn Chuyển Tiếp

Chương I.

Những tôn giáo tin-chỉ-một-gót trong quan hệ của chúng với tư tưởng Duy vật.

Sự biến mất của văn minh thời cổ trong những thế kỷ đầu của kỷ nguyên Kitô là một biến cố với những vấn đề nghiêm trọng của nó, phần lớn trong đó đã còn chưa giải thích.

Theo dõi những biến cố phức tạp của Đế quốc Rome trong tất cả phạm vi mở rộng của chúng, và thấu hiểu những sự kiện quan trọng, là điều đã đủ khó khăn; nhưng thật còn khó khăn hơn nhiều, đến không thể so sánh, để ước tính trong phạm vi đầy đủ của chúng, những hoạt động của những thay đổi, dẫu nhỏ nhưng vô tận, đã nhân lên bội phần, trong diễn tiến hàng ngày của những quốc gia, giữa lòng của những tầng lớp xã hội thấp kém hơn, bên bếp lửa những gia đình nghèo khó, cho dù ở thành thị hay thôn quê. [1]

Lange – Lịch Sử Triết Học Duy Vật (05)

LỊCH SỬ TRIẾT HỌC DUY VẬT

Và Phê Bình về Sự Quan Trọng Hiện nay Của Nó

Friedrich Albert Lange

(1829 –1875)

(←... tiếp theo)

CHƯƠNG V.

Bài thơ giảng dạy về Thiên nhiên của Lucretius

Giữa tất cả những dân tộc của thời cổ, không dân tộc nào, bởi bản chất, có lẽ đã khác biệt với những quan điểm duy vật hơn những người Rome. Tôn giáo của họ đã có những gốc của nó sâu trong mê tín; toàn bộ đời sống chính trị của họ bị những hình thái dị đoan bao quanh giới hạn. Họ đã bám chặt vào những cảm hứng họ đã thừa hưởng với sự bền bỉ khác thường; mỹ thuật và khoa học có rất ít quyến rũ với họ, và họ vẫn kém có khuynh hướng để vùi mình trong suy tưởng sâu xa về thiên nhiên. Một khuynh hướng thực tiễn, hơn bất kỳ dân tộc nào khác, đã chi phối cuộc sống của họ, và tuy điều này đã hoàn toàn không là vật chất, nhưng đã trước sau là tinh thần. Họ đề cao sự thống trị hơn sự giàu có, sự vinh quang thay vì sự sung túc, và thành công thắng lợi hơn tất cả mọi sự việc. Những đức tính của họ đã không là của hòa bình, của doanh thương kỹ nghệ, của chính nghĩa, nhưng là của can đảm, của kiên cường, của tiết độ. Những tật xấu của Rome, ít nhất trong lúc đầu, đã không là của xa xỉ và hoang đàng, nhưng là của cứng rắn, tàn ác và không-tín ngưỡng. Sức mạnh trong tổ chức của họ, trong sự kết nối với tính chất hiếu chiến của họ, đã làm quốc gia thành vĩ đại, và về điều này, họ đã có ý thức tự hào. Hàng thế kỷ, sau lần đầu tiên tiếp xúc với Greece, đã vẫn tiếp tục có ác cảm đó vốn nảy sinh từ sự khác biệt trong những tính chất của họ. Chỉ sau khi đánh bại Hannibal, khiến mỹ thuật và văn học Greece dần dần đã tiến đường vào Rome. Đồng thời với sự xa xỉ và hoang đàng, với sự cuồng tín và vô đạo đức của những dân Asia [1] và Africa. Những quốc gia bị chinh phục chen chúc tới kinh đô mới của họ, và gây nên một hỗn độn về tất cả những yếu tố của đời sống Rome cũ, trong khi giới giàu có ngày càng có được một thẩm vị về văn hóa và nhục cảm tinh tế; những tướng lĩnh và thống đốc đã chiếm đoạt những tác phẩm nghệ thuật Greece; những trường phái triết học và hùng biện của Greece đã được mở, và thường thường lại bị cấm đoán: người ta đã sợ yếu tố hòa tan trong văn hóa Hellas, nhưng ngày càng ít có khả năng chống lại sự quyến rũ của nó. Ngay cả bản thân Cato-cao tuổi [2] cũng học tiếng Greece; và một khi ngôn ngữ và văn học đã phổ biến, ảnh hưởng của triết học đã không thể giữ bất động.

Tỳ kheo Bodhi – Chính Niệm Thực Sự Nghĩa Là Gì

Chính Niệm Thực Sự Nghĩa Là Gì

Một Cái Nhìn Từ Kinh Điển

Tỷ kheo Bodhi

Mục đích của bài viết này là để xác định ý nghĩa và chức năng của thiền định chính niệm, dùng như nguồn tài liệu để thăm dò là tạng kinh Pāli, bộ sưu tập hoàn chỉnh lâu đời nhất gồm những bản văn đạo Phật còn tồn tại nguyên vẹn. Chính niệm là thành tố chính trong sự thực hành của satipaṭṭhāna, [1] hệ thống thiền định đạo Phật được biết nhiều nhất. Trong những mô tả về satipaṭṭhāna, hai thuật ngữ không ngừng lập lại: chính niệm (sati) và hiểu rõ ràng (sampajañña). Một hiểu biết về những thuật ngữ này dựa trên những bản kinh thì quan trọng không chỉ từ một góc độ triết học nhưng vì hiểu biết loại như vậy có những liên quan chính yếu trên sự thực hành thật sự của thiền định. Từ sati ban đầu có nghĩa là ‘trí nhớ’, nhưng đức Phật đã gán cho thuật ngữ cổ này một ý nghĩa mới, đã xác định bởi những mục đích của giảng dạy của ngài. Ý nghĩa này, tác giả chủ trương, tốt nhất có thể mô tả đặc điểm là ‘sự nhận thức trong sáng’. Tác giả đặt câu hỏi về giải thích phổ thông về chính niệm như sự ‘chú-ý trơn’ – sự chú ý đơn giản với không gì gắn kèm,, chỉ ra những vấn đề lẩn quất sau cả hai từ trong diễn đạt này, tác giả là một học giả và tu sĩ đạo Phật, cũng thảo luận vắn tắt về vai trò của sự thấu hiểu rõ ràng (sampajañña) và cho thấy rằng nó phục vụ như một cầu nối giữa chức năng quan sát của chính niệm và sự phát triển của cái nhìn sâu xa. Cuối cùng ông bắt đầu câu hỏi liệu chính niệm có thể là hợp thức hay không khi lấy ra khỏi bối cảnh truyền thống của nó và dùng vào những mục đích thế tục. Ông chủ trương rằng những ứng dụng không-truyền thống như thế của chính niệm đều được chấp nhận, và ngay cả đáng khâm phục, trên nền tảng rằng chúng giúp vào việc làm giảm bớt đau khổ của con người, nhưng tỷ kheo cũng thận trọng chống lại một sự hiểu biết theo lối thu giảm, hạn hẹp về chính niệm, và thúc giục những người nghiên cứu tôn trọng truyền thống tôn giáo trong đó nó bắt gốc rễ. [2]