Jayatilleke - Tư Tưởng Đạo Phật Từ Những Mặt Nhìn Khác Biệt (01)

Tư Tưởng Đạo Phật Từ Những Mặt Nhìn Khác Biệt

(Facets Of Buddhist Thought)

K. N. Jayatilleke

(1920 – 1970)

 

 

Lời Tựa

 

Sau hơn một thế kỷ của học thuật phương Tây nghiên cứu đạo Phật, đại diện cho một cố gắng để làm sáng tỏ những bí ẩn xung quanh những giảng dạy của đức Phật Gotama, Giáo sư K.N. Jayatilleke, với Early Buddhist Theory of Knowledge (1963) của ông, đã mở ra một chương mới trong sự diễn giải của nó. Cho đến khi công trình quan trọng lớn này được xuất bản, hầu hết những học giả phương Tây nghiên cứu đạo Phật, đặc biệt là những người bắt đầu với Mahāyāna, và trong hầu hết những trường hợp, đã tự giới hạn họ trong Mahāyāna, dùng những khái niệm có sẵn trong những truyền thống duy ý cũng như hiện sinh của Tây Europe trong diễn giải của họ về đạo Phật. Rất ít người đã bạo dạn để so sánh đạo Phật với những nguyên lý học thuyết của những truyền thống duy nghiệm và thực chứng, ngoại trừ Giáo sư T.W. Rhys Davids, người một mình, nghiên cứu những bài thuyết giảng sớm nhất của đức Phật, đôi khi đã nhận xét được những điểm tương đồng của chúng. Sau khi được đào luyện trong những trường triết học duy nghiệm và phân tích ở England, và dưới ảnh hưởng trực tiếp của Ludwig Wittgenstein tại Cambridge, Jayatilleke đã là người đầu tiên đem cho một phân tích và diễn giải toàn diện về những suy diễn tri thức học của đạo Phật ban đầu, đem cho một chiều hướng mới cho sự diễn giải của đạo Phật ban đầu, và làm sáng rõ sự liên quan của nó với thời nay. Sự đào tạo xuất sắc của Jayatilleke trong những Ngôn ngữ Phương Đông, đặc biệt là Pali và Sanskrit, và chuyên môn của ông trong những truyền thống triết học phương Tây đã kết hợp, khiến ông trở nên độc nhất trong số những học giả Phật học và đã cho ông khả năng để nhận thức những khuynh hướng tư tưởng trong đạo Phật vốn đã bị nhấn chìm như một kết quả của hàng thế kỷ của truyền thống, cả Theravāda và Mahāyāna.

 

Jayatilleke – Quan hệ mật thiết với thời đại của triết học Đạo Phật (02)

Quan hệ mật thiết với thời đại của triết học Đạo Phật

The Contemporary Relevance of Buddhist Philosophy

 K. N. Jayatilleke

( ←...tiếp theo)

 

 

 

Tất cả những hiện tượng chịu điều kiện đều trong một trạng thái của tuôn chảy biến đổi vĩnh viễn (anicca). Từ điều này dẫn đến rằng những loài có sự sống với một mong muốn được an toàn sẽ tìm thấy trạng thái này của sự vật việc xảy ra là không thỏa mãn (dukkha) và cũng tìm thấy rắng không có thực thể tồn tại vĩnh viễn hay bản thể (anattā) trong đó. [1]

 

Những học thuyết trung tâm quan hệ đến vận mệnh của con người trong vũ trụ đều được nhắc đến như những đối tượng của việc giải phóng ‘ba lớp trí tuệ’ (tisso vijjā) [2] . Mặc dù có sự thiếu vắng của một thực thể tồn tại bền bỉ vốn đẫ gọi là ‘con người riêng biệt/cá nhân’, có một sự liên tục (santati) của những tiến trình vốn chúng tạo thành sự trở-thành (bhava), gây nên sinh ra, suy tàn, chết đi và sự lại-trở thành của những cá thể.. Học thuyết về sự sinh tồn trong đạo Phật ban đầu là một lĩnh vực khác để học hỏi trong đó nghiên cứu hàn lâm sự thiếu vắng của nó. Nhiều học giả đã giả định ngây thơ, bất chấp những tuyên bố ngược lại trong những bản văn đạo Phật, cho rằng đức Phật đã không phê phán, lấy học thuyết tái sinh phổ biến trong thời ngài như đương nhiên, Một nghiên cứu thận trọng những dữ liệu tất sẽ cho thấy rằng đức Phật đưa ra học thuyết của ngài về sự sống còn hay sự tái sinh (punabbhava) sau khi xem xét những học thuyết có sẵn đương thời, liên quan với câu hỏi về sự sống còn, chẳng hạn như của những người theo thuyết hoài nghi, những người duy vật, những người theo thuyết chỉ-một-kiếp-sau [3] và rất nhiều người theo thuyết Tái sinh, khi sự kiện tái sinh đã thuyết phục ngài, trên cơ sở của khả năng thấu thị có riêng của ngài, như đã kể, để nhớ lại những kiếp trước của mình, cũng như của những người khác. Sự lại-trở thành theo đạo Phật có thể gồm cả một kiếp sau, như một tinh thần rời bỏ thân xác, hay sự tái sinh trên trái đất.

Jayatilleke – Quan hệ mật thiết với thời đại của triết học Đạo Phật (01)

Quan hệ mật thiết với thời đại của triết học Đạo Phật

The Contemporary Relevance of Buddhist Philosophy

 K. N. Jayatilleke

(1920 – 1970)

 

 

 

Bài giảng Buddha Jayanti, India (1969)

 

[Trước tiên, cho phép tôi chúc mừng Chính phủ Ceylon và Đại hội Triết học India [1] có cái nhìn xa rộng cho thấy trong việc tạo loạt bài giảng này và như thế liên tục duy trì quan hệ văn hóa vốn gắn bó mật thiết giữa hai nước chúng ta. Cũng cho phép tôi cảm ơn Đại hội ban cho vinh dự của việc mời thuyết giảng loạt bài giảng Buddha Jayanti năm nay [2].]

 

Tôi chọn đề tài trên để nói chuyện vì ít nhất có hai lý do, dù khi làm như vậy, tôi ý thức rõ rằng tôi có thể khơi động bình luận và chỉ trích bất đồng từ những triết gia thủ cựu, những người có thể đã mong đợi tôi giải quyết một số vấn đề nhất định hay đề tài cụ thể của triết học đạo Phật. Một trong những lý do của không làm vậy là triết học của đức Phật, có lẽ do sự bao la của những nguồn văn học, dường như đã bị thương tổn như một hậu quả của sự thất bại của học giới, thấy cây nhưng không thấy rừng, vướng mắc quá nhiều chi tiết không nhận ra được toàn bộ. Bài viết này, do đó, cố gắng đưa ra một phác thảo toàn diện và một cái nhìn tổng quát của những khía cạnh khác nhau của triết học của đức Phật, trong chừng mức triết học này có thể thu thập dần dần và từng chút một từ những gì khai mở lẫn ẩn dấu trong những phát biểu đã gán cho đức Phật, cũng như từ sự phát triển chính thức sau này của tư tưởng của ngài.