MENO
(Μένων)
Plato
(Πλάτων, Plátōn, 428/427– 348/347 TCN)
Dẫn nhập của người biên tập bản tiếng Anh
Meno thuộc một trong những gia đình
quý tộc hàng đầu của vùng Thessaly, có truyền thống thân hữu với Athens và những
quyền lợi của dân Athens. Ở đây, ông là một người trẻ tuổi, sắp sửa dấn mình
vào vào một sự nghiệp quân sự và chính trị bất chấp đạo đức, dẫn đến một cái chết
trẻ dưới tay của vua Persia. Với “đức hạnh” quý tộc của mình (những độc giả thời
cổ của Plato hẳn biết điều đó cuối cùng sẽ đi đến những gì), Meno cộng thêm một
sự ngưỡng mộ với những ý tưởng về đề tài ông đã học được từ nhà hùng biện
Gorgias (người mà chúng ta hiểu thêm trong đàm thoại mang tên ông). Chúng ta
không được nghe kể về những gì đã khiến Meno đến Athens. Người bảo trợ địa
phương của gia đình ông là nhà chính trị dân chủ Anylus, một trong những người
buộc tội Socrates trong phiên tòa xử triết gia này, và xem ra Meno rõ ràng là
khách mời của Anytus. Bắt đầu đột ngột, không dẫn nhập, đàm thoại Meno
không có những sửa soạn vào đầu cùng loại như chúng ta thấy trong những đàm thoại
Socrates khác, và không bất kỳ loại bối cảnh nội dung nào được đem cho cuộc hội
thoại này. Meno muốn biết lập trường của Socrates về câu hỏi đương thời đang được
bàn luận nhiều, rằng không biết đức hạnh có thể dạy được hay không, hay không
biết có phải nó đến có phần đúng hơn bằng thực hành, hay khác hơn, nó được thụ
nhận từ dòng giống và bởi tư chất của một người, hoặc trong một vài cách nào
khác hay không? Socrates và Meno theo đuổi câu hỏi đó, và câu trả lời mở đầu về
đức hạnh thực sự là gì, đi thẳng đến sự kết luận không ngã ngũ, đặc tính
của những đàm thoại Socrates. (Anytus tham dự ngắn ngủi vào cuộc trò chuyện.
Ông bùng giận khi, để hỗ trợ cho những nghi ngờ của mình rằng không biết đức hạnh
có thể dạy được hay không, Socrates chỉ ra thất bại của những nhà lãnh đạo
Athens nổi tiếng trong sự truyền đạt đức hạnh của riêng họ với chính những con
trai của họ; và Anytus đưa ra một đe dọa ngầm về những hậu quả có thể xảy ra
cho Socrates với những đả kích “vu khống” như vậy).