Geoffrey Hinton – Những Bước Tiến Vượt Bậc Vào Tương Lai Của Trí Thông Minh Nhân Tạo

Những Bước Tiến Vượt Bậc Vào Tương Lai Của Trí Thông Minh Nhân Tạo

(Google's new AI project is UNREAL )

theo Geoffrey Hinton

 

Bước Tiến Vượt Bậc Vào Tương Lai Của Trí Thông Minh Nhân Tạo

Những tiến bộ gần đây trong Trí Thông Minh Nhân Tạo (AI) cho thấy khả năng tiến hành những nhiệm vụ từng được cho là chỉ dành riêng cho con người. Những mô hình tinh vi hiện nay nghiên cứu giải quyết dữ liệu phức tạp, phát hiện những mẫu hình tinh vi và thực hiện những chức năng ngày càng tự chủ. Từ góc độ khoa học, những phát triển này không chỉ quan trọng đối với thành tựu kỹ thuật mà còn bởi những gì chúng tiết lộ về bản chất và giới hạn của trí thông minh nhân tạo. Chúng cũng đặt ra những câu hỏi cấp bách về độ tin cậy, khả năng diễn giải và giám sát đạo đức, nhắc nhở chúng ta rằng sự tiến bộ của AI mang lại những hàm ý sâu xa về mặt xã hội, nhận thức luận và đạo đức.

Geoffrey Hinton – Đời Sống Con Người Sau Trí siêu thông minh Nhân Tạo

Đời Sống Con Người Sau Trí Siêu Thông Minh Nhân Tạo

(Human Life After Artificial Superintelligence)

Sách nói AI

Theo Geoffrey Hinton

 

 

 

Giới Thiệu

1,

Geoffrey Hinton, hiện được học giới coi như là “Cha đẻ của AI” [1] – ông thực sự đã phát minh ra những công nghệ cốt lõi thúc đẩy cuộc cách mạng về Trí Thông Minh Nhân Tạo hiện đại. Trong những năm 1980-2000, khi mạng lưới nơ-ron bị coi là nghiên cứu bế tắc, Hinton vẫn kiên trì theo đuổi. Bước đột phá năm 2012 của ông (ImageNet) đã châm ngòi cho cách mạng AI, dẫn đến ChatGPT, xe tự lái và mọi thứ chúng ta thấy ngày nay. Ông được Giải thưởng Turing (như một giải Nobel của ngành điện toán) vào năm 2018 cho công trình này. Sau đó, vào tháng 10 năm 2024, ông được Giải Nobel Vật lý (cùng với John Hopfield) cho những khám phá nền tảng trong học máy dùng mạng lưới nơ-ron nhân tạo – hai thành tựu chưa từng có và của cùng một nhà khoa học, chứng minh tác động sâu xa, liên ngành của công trình của ông.[2]

Geoffrey Hinton – Chúng Ta Chưa Sẵn Sàng Cho Trí Thông Minh Nhân Tạo Tổng Quát (AGI)

Chúng Ta Chưa Sẵn Sàng cho Trí Thông Minh Nhân Tạo Tổng Quát (AGI)

(We're Not Ready for Artificial General Intelligence)

 

theo Geoffrey Hinton

 

Lời Dẫn                                                                                                 

 

Trí Thông Minh Nhân Tạo Tổng Quát (AGI) có thể biến đổi mọi sự vật việc – và theo Geoffrey Hinton, chúng ta vẫn chưa sẵn sàng cho nó. Trong thảo luận này, chúng ta sẽ tìm hiểu tại sao AGI đặt ra những thách thức chưa từng có và những điều loài người cần cân nhắc trước khi vượt qua ngưỡng cửa không thể quay lại này. AGI không chỉ là một cột mốc kỹ thuật; nó là một bước ngoặt. Bài thảo luận này sẽ đi sâu vào những rủi ro, những điều chưa biết và những tiến bộ đang diễn ra nhanh chóng khiến những người tiên phong về AI phải cẩn trọng. Việc hiểu rõ những vấn đề này ngay bây giờ là điều cần thiết cho bất kỳ ai muốn tham gia định hình tương lai của AI. [1]

Geoffrey Hinton – Hiểu biết là gì?

Hiểu biết là gì?

(What Is Understanding?)

Geoffrey Hinton

 

Hiểu biết là gì?

 

Chúng ta cần cộng đồng khoa học đồng ý về hiểu biết là gì

 

Vì vậy, hôm nay tôi nói về sự hiểu biết là gì. Nếu bạn nghĩ về bước đầu tiên trong việc giải quyết sự biến đổi khí hậu toàn cầu, chúng ta phải đạt được một đồng thuận khoa học về những gì gây ra nó trước khi chúng ta có thể đưa ra khuyến nghị phải làm gì để giải quyết nó. Bây giờ, với những mô hình ngôn ngữ lớn và chatbot như hiện nay, vẫn còn nhiều nhà khoa học không nghĩ rằng chúng không thực sự hiểu biết theo cùng một cách như chúng ta. Họ tin vào một mô hình rất khác biệt của hiểu biết của con người là gì

 

Hai mô thức rất khác nhau về trí thông minh

Hume – Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức (11)

Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức

(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)

 David Hume

 ( ← ... tiếp theo )

 

 

MỤC IX.

Phần Kết Luận.

 

PHẦN I.

 

M 9.1, SBN 268-9

Quả thực có thể gây ngạc nhiên rằng, trong một thời đại đã tiến bộ như vậy, vẫn còn người cảm thấy cần phải chứng minh – bằng những lý lẽ công phu – rằng GIÁ TRỊ CÁ NHÂN hoàn toàn nằm ở việc sở hữu những phẩm chất tinh thần hữu ích hoặc dễ chịu cho chính bản thân người đó hoặc cho người khác. Người ta có thể mong đợi rằng nguyên lý này đã được nhận ra ngay cả bởi những nhà nghiên cứu đạo đức sơ khai, thiếu kinh nghiệm nhất, và đã được chấp nhận từ chính sự hiển nhiên của nó, mà không cần bất kỳ tranh luận hay bàn cãi nào.Bất cứ gì có giá trị, dù thuộc loại nào, đều tự nhiên được xếp vào một trong hai hạng mục: hữu ích hoặc dễ chịu (utile hoặc dulce), đến mức khó có thể tưởng tượng tại sao chúng ta lại cần tìm kiếm thêm, hay coi vấn đề này như một chủ đề cần nghiên cứu hay điều tra tỉ mỉ. Và vì mọi thứ hữu ích hoặc dễ chịu đều phải mang những phẩm chất đó đối với chính bản thân người đó hoặc đối với người khác, nên việc mô tả hoặc định nghĩa đầy đủ về giá trị cá nhân dường như được thực hiện một cách tự nhiên như bóng được chiếu bởi mặt trời, hay hình ảnh được phản chiếu trên mặt nước.Nếu mặt đất, nơi bóng được chiếu xuống, không gồ ghề hay lồi lõm; và mặt nước, nơi hình ảnh được phản chiếu, không bị xáo động hay mờ ảo, thì một hình ảnh chính xác sẽ lập tức hiện ra mà không cần bất kỳ kỹ thuật hay chú ý nào. Và có vẻ như một giả định hợp lý rằng những hệ thống và giả thuyết đã làm sai lệch sự hiểu biết tự nhiên của chúng ta; khi một lý thuyết đơn giản và hiển nhiên như vậy lại có thể tránh khỏi sự kiểm tra kỹ lưỡng nhất trong một thời gian dài như thế.

Hume – Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức (10)

Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức

(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)

 David Hume

 ( ← ... tiếp theo )

 

 

MỤC VIII.

Những Phẩm Tính Trực Tiếp Làm Người Khác Dễ Chịu [50].

 

M 8.1, SBN 261

Vì những xung đột và lợi ích đối lập của tình cảm vị kỷ trong xã hội đã buộc loài người phải thiết lập những luật lệ về công bằng; để bảo tồn những lợi ích của sự giúp đỡ và bảo vệ lẫn nhau: Tương tự như vậy, những xung đột liên tục giữa lòng kiêu hãnh và sự tự phụ của con người, đã dẫn đến sự ra đời của những quy luật ỨNG XỬ TỐT ĐẸP hay PHÉP LỊCH SỰ; để làm dễ dàng sự trao đổi những suy nghĩ, và một trò chuyện dễ chịu không tranh cãi hay không tổn thương lòng tự trọng. Giữa những người người quen thuộc với phép lịch sự và phong thái nhã nhặn, người ta nhận thấy sự tôn trọng lẫn nhau: sự khinh thường người khác được che giấu, quyền lực được giữ kín, mỗi người đến lượt đều được lắng nghe, và trò chuyện diễn ra suông sẻ, không gay gắt, gián đoạn, háo hức muốn thắng thế, hay bất kỳ biểu hiện nào của tự cao tự đại. Những cử chỉ quan tâm và sự tôn trọng này ngay lập tức làm hài lòng người khác, bất kể lợi ích hay ưu điểm nào khác: chúng tạo nên tình cảm yêu mến, nuôi dưỡng lòng kính trọng và làm tăng thêm giá trị của người biết cư xử theo những nguyên tắc này.

Hume – Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức (09)

Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức

(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)

 David Hume

 ( ← ... tiếp theo )

MỤC VII.

Về Những Phẩm Tính Trực Tiếp Làm Chúng Ta Dễ Chịu

 

M 7.1, SBN 250

Ai là người đã từng trải qua một buổi tối với những người trầm ngâm u sầu, và đã nhận thấy trò chuyện bỗng trở nên sôi nổi như thế nào, và sự hoạt bát lan tỏa trên gương mặt, lời nói và hành vi của mọi người ra sao, khi có sự xuất hiện của một người bạn đồng hành ý nhị hóm hỉnh, hoạt bát; người như vậy sẽ dễ dàng công nhận rằng SỰ VUI VẺ mang trong mình công lao to lớn, và tự nhiên hòa giải được thiện chí của loài người. Thực vậy, không có phẩm tính nào dễ dàng truyền đạt đến mọi người xung quanh hơn thế; vì không có phẩm tính nào khác có một khuynh hướng tự thể hiện nhiều hơn, trong những trò chuyện vui vẻ và những giải trí thú vị. Ngọn lửa lan tỏa khắp xung quanh; và những người ủ rũ và buồn bã nhất thường bị cuốn vào nó. Tôi thấy khó chấp nhận được, rằng những người u sầu ghét sự vui vẻ, mặc dù Horace đã nói vậy; vì tôi luôn nhận thấy rằng, khi sự vui vẻ ở mức độ vừa phải và đúng mực, những người trầm ngâm u sầu càng vui vẻ hơn, vì nó xua tan đi sự u ám vốn họ thường bị đè nén, và mang lại cho họ một vui thích khác thường.

Hume – Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức (08)

Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đứ

(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)

 

David Hume

 

( ← ... tiếp theo )

 

 

MỤC VI.

Về Những Phẩm Tính Có Ích Cho Bản Thân Chúng Ta.

 

PHẦN I.

 

M 6.1, SBN 233

Có vẻ hiển nhiên rằng, bất cứ khi nào chúng ta xem xét một phẩm tính hay thói quen, nếu nó có vẻ gây thiệt hại cho chính người có nó, hay những gì làm người này thành bất lực với những công việc thực tế hoặc hành động hiệu quả, thì nó ngay lập tức bị chỉ trích và bị xếp vào hàng những lỗi lầm và khuyết điểm của người đó. Sự lười biếng, cẩu thả, thiếu trật tự và phương pháp, cố chấp, hay thay đổi, sự hấp tấp, sự dễ tin; những phẩm tính này chưa bao giờ được ai coi là không ảnh hưởng đến nhân cách; càng không được ca tụng như những thành tựu hay đức hạnh. Tác hại xuất phát từ chúng, ngay lập tức đập vào mắt chúng ta, và khiến chúng ta cảm thấy khó chịu và không tán thành.

Emily Dickinson – Đây Là Ngày Những Con Chim Về Lại

Đây Là Ngày Những Con Chim Về Lại

(These are the days when Birds come back)

Emily Dickinson

 

 

 

  

Đây Là Ngày Những Con Chim Về Lại –

Rất ít – một hay hai con –

Để ngoái nhìn quá khứ.

 

Đây là ngày bầu trời như lại tiếp tục

Màu cũ trước – lừa dối của tháng Sáu

Một ảo ảnh xanh lam và vàng ấm.

Emily Dickinson — Những Buổi Sáng Im Lắng Hơn Trước

Những Buổi Sáng Im Lắng Hơn Trước

(The morns are meeker than they were)

Emily Dickinson

 

 

 

Những buổi sáng im lắng hơn trước,

Những hạt cây ngả màu nâu sẫm;

Những quả mọng chín căng tròn vỏ,

Hoa hồng đã đi xa thành phố.

 

Cây phong quàng một khăn tươi vui,

Cánh đồng khoác một áo đỏ thắm.

Để đừng lạc điệu – trước sắc mùa,

Tôi sẽ mang một trang sức nhỏ.

Emily Dickinson – Ngoài Những Lời Thơ Mùa Thu

Ngoài Những Lời Thơ Mùa Thu

(Besides the Autumn poets sing)

 

Emily Dickinson

 

 

 

 

Ngoài những lời thơ Mùa Thu

Còn đây vài ngày bình lặng

Trước tuyết đầu mùa chưa rơi

Sau sương hè vừa tan biến

 

Vài sáng trong veo, gió lạnh

Vài chiều mộc mạc, trầm tư.

Hoa kim châm của Bryant đã tàn

Lúa mì chín của Thomson đã gặt

Emily Brontë - Lá Rơi

Lá Rơi

(Fall, leaves, fall; die, flowers, away)

Emily Brontë

 

 

Rơi đi, lá ơi, rơi;

Tàn đi, hoa ơi, bay xa;

Đêm dài thêm, ngày ngắn lại;

Mỗi chiếc lá rơi từ cây thu

Thì thầm hạnh phúc với tôi.

 

Tôi sẽ mỉm cười khi vòng hoa tuyết

Nở nơi hoa hồng từng mọc;

Tôi sẽ hát khi đêm tàn

Nhường chỗ cho ngày u ám hơn.

 

Russell - Thông điệp gửi những thế hệ tương lai

Thông điệp gửi những thế hệ tương lai

(Message To Future Generations)

 

Bertrand Russell

Thông điệp gửi những thế hệ tương lai (1959)

Trong một phỏng vấn truyền hình năm 1959, Bertrand Russell – một trong những triết gia có ảnh hưởng sâu rộng nhất của thế kỷ XX – đã để lại một “thông điệp gửi những thế hệ tương lai.” Đoạn trả lời ngắn gọn ấy, gồm một khuyến nghị về mặt trí thức và một khuyến nghị về mặt đạo đức, đã trở thành một trong những phát biểu súc tích nhất của Russell về ý nghĩa của triết học và nhân sinh. [1]

Hume – Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức (07)

Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức

(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)

 David Hume

 

( ← ... tiếp theo )

 

 

 

 

MỤC V.

Tại Sao Hữu ích Làm Hài Lòng.

 

PHẦN I.

 

M 5.1, SBN 212-3

Thật là tự nhiên khi nghĩ rằng chúng ta ca ngợi những đức hạnh xã hội vì sự hữu ích của chúng. Điều này khiến người ta kỳ vọng sẽ thấy nguyên lý này xuất hiện ở khắp nơi trong những tác phẩm đạo đức, như nền tảng cơ bản cho mọi lý luận và nghiên cứu. Trong đời sống thường ngày, con người luôn viện dẫn đến tính hữu ích. Họ nghĩ rằng không có lời khen ngợi nào cao quý hơn việc gọi một người là hữu ích cho công chúng và kể lại những đóng góp mà người đó đã làm cho loài người và xã hội. Ngay cả khi nói về những vật vô tri, chúng ta cũng đánh giá chúng theo cùng quy luật này. Chúng ta có thể tìm thấy cái đẹp nào trong một hình dạng, nếu sự đều đặn và thanh lịch của nó phá hủy tính hữu dụng của nó? Và còn biện hộ nào thỏa đáng hơn sự mất cân đối hoặc dị dạng rõ ràng, hơn là chứng minh rằng chính cấu trúc này thì cần thiết cho mục đích dự định của nó? Một con tàu trông đẹp hơn, với mắt nhìn của một nghệ sĩ, hay với một người có kỹ năng hàng hải ở mức độ vừa phải, khi mũi tàu phình ra và rộng về phía đuôi tàu, hơn là khi nó được đóng khung với một sự đều đặn hình học chính xác, trái ngược với tất cả những định luật cơ học. Một tòa nhà, với cửa ra vào và cửa sổ vuông vức hoàn hảo, thực sự sẽ rất khó coi, gây khó chịu cho mắt nhìn, vì tỷ lệ cứng nhắc như vậy không phù hợp với nhu cầu hoặc hình dạng con người vốn tòa nhà đã thiết kế để phục vụ cho mục đích đó. Vậy thì có gì ngạc nhiên khi một người có thói quen và hành vi gây hại cho xã hội và mang lại nguy hiểm cho bất kỳ ai giao tiếp với người này, vì lý do đó, trở thành đối tượng bị chỉ trích, khơi dậy trong mỗi người chứng kiến ​​những cảm xúc ghê tởm và oán ghét mạnh mẽ nhất [17].

Hume – Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức (06)

 Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức

(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)

 David Hume

 

( ← ... tiếp theo )

 

MỤC IV.

Về Xã hội Chính trị.

 

M 4.1, SBN 205

NẾU mỗi người đều đủ sáng suốt để nhận thức, mọi lúc, sự hữu ích mạnh mẽ, ràng buộc người này với việc tuân thủ công lý và bình đẳng, và đủ sức mạnh tinh thần để kiên trì theo đuổi một lợi ích chung và lâu dài, chống lại những cám dỗ của lạc thú và hữu ích hiện tại; trong trường hợp đó, tất chưa bao giờ có bất kỳ một gì như chính phủ hay xã hội chính trị, nhưng mỗi người, theo đuổi quyền tự do tự nhiên của mình, đã sống trong hòa bình và hòa hợp hoàn toàn với tất cả những người khác. Cần gì phải có luật pháp thực định khi công lý tự nhiên, tự thân nó, đã là một sự kiềm chế đủ mạnh? Tại sao lại đặt ra những quan tòa, khi không bao giờ phát sinh bất kỳ sự hỗn loạn hay bất công nào? Tại sao lại tước đoạt quyền tự do vốn có của chúng ta, khi trong mọi trường hợp, việc dùng tối đa quyền tự do đó đều được coi là vô hại và có lợi? Rõ ràng là, nếu chính phủ hoàn toàn vô dụng, nó sẽ không bao giờ có chỗ dứng và nền tảng DUY NHẤT của nghĩa vụ TRUNG THÀNH chính là hữu ích vốn nó mang lại cho xã hội, bằng cách duy trì hòa bình và trật tự giữa loài người. [1]

Hume – Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức (05)

 Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức

(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)

 David Hume

( ← ... tiếp theo )

 

MỤC III.

 

Về Công Lý.

 

PHẦN II.

 

M 3.22, SBN 192

Nếu chúng ta xem xét những luật lệ cụ thể, vốn chúng hướng dẫn công lý và quyết định quyền sở hữu tài sản; chúng ta vẫn sẽ đi đến kết luận tương tự: phúc lợi của loài người là đối tượng duy nhất của tất cả những luật lệ và quy định này. Việc phân chia tài sản của con người thì không chỉ là cần thiết cho hòa bình và lợi ích của xã hội, nhưng những quy luật vốn chúng ta tuân theo khi phân chia tài sản cũng là những quy luật được trù tính, sắp xếp tốt nhất để phục vụ tốt hơn cho lợi ích của xã hội.

Hume – Một Điều Tra Về Những Khả Năng Nhận Thức Của Con Người (01)

Một Điều Tra Về Những Khả Năng Nhận Thức Của Con Người

(An Enquiry concerning Human Understanding)

David Hume

 

 

Một Điều Tra Về Những Khả Năng Nhận Thức Của Con Người

 

Ghi Chú Của Người Biên Tập

 

Những gì hiện được biết như Enquiry đầu tiên của Hume đã được Andrew Millar, một nhà xuất bản sách nổi tiếng ở phố The Strand, London, xuất bản lần đầu tiên, vào năm 1748, dưới nhan đề Philosophical Essays Concerning Human Understanding./ Những Luận Văn Triết Học Về Khả năng Hiểu Biết Của Con Người. Nó được mô tả trong My Own Life / Đời Tôi như là một bản viết lại của “phần đầu tiên” của A Treatise of Human Nature / Một Chuyên Luận Về Bản Chất Con Người (1739-40), dù nó không giới hạn ở những chủ đề từ Treatise Quyển 1: Tiết 8 dài “ Of Liberty and Necessity / Về tự do và sự tất yếu” viết lại Treatise 2.3.1-2 (và kết hợp T 1.3.12.5 thành E 8.13), trong khi Tiết 11 và 12, Miracles / về Phép lạ và Design Argument / Luận chứng thiết kế, trước không có. Có lẽ tốt nhất nên coi nó như một bản trình bày cốt lõi – và một số ứng dụng nổi bật hơn – của nhận thức học quy nạp và siêu hình học về nhân quả của Hume: trái tim của triết học lý thuyết của ông. Do đó, nó trình bày chi tiết những gì vốn Tóm tắt mô tả là “Luận cứ Chính” của Treatise, đồng thời thêm vào một chú tâm rõ ràng vào những chủ đề tôn giáo (vốn Hume đã xóa khỏi Treatise vì lý do thận trọng). Dù ngắn hơn nhiều so với Treatise, và bỏ qua hầu hết những chi tiết về tâm lý học liên tưởng (thí dụ như những thảo luận về tin tưởng, xác suất và thế giới bên ngoài), Enquiry mở rộng những thảo luận triết học trung tâm về suy luận quy nạp (Tiết 4), ý chí tự do (Tiết 8) và thuyết hoài nghi (Tiết 12), đồng thời trau chuốt đáng kể cách giải quyết tương quan nhân quả (Tiết 7). Do đó, đây là nguồn không thể thiếu cho nhận thức học và siêu hình học của Hume, dù hầu hết những học giả có khuynh hướng bỏ qua yêu cầu của chính Hume – được nêu trong “Thông báo” năm 1775 – rằng Enquiry nên được coi (cùng với những tác phẩm khác trong bản in cuối cùng của Essays và Treatise Tập 2) như phát biểu chính thức, gần nhất với “những tình cảm và nguyên lý triết học” trưởng thành của ông, do đó thay thế cho Treatise.

Hume – Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức (04)

Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức

(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)

 David Hume

 

( ← ... tiếp theo )

 

 

\

MỤC III.

Về Công Lý.

 

PHẦN I.

 

M 3.1, SBN 183

RẰNG Công Lý có ích cho xã hội, và do đó, ít nhất một phần giá trị của nó phải xuất phát từ cân nhắc đó, thì việc chứng minh điều này sẽ là một công việc thừa thãi. Nhưng rằng hữu ích công cộng [1] là nguồn gốc duy nhất của công lý, và rằng những suy ngẫm về những hậu quả có lợi của đức hạnh này là nền tảng duy nhất cho giá trị của nó; luận điểm này, vì tế nhị và quan trọng hơn, sẽ xứng đáng được chúng ta xem xét và nghiên cứu kỹ lưỡng.

Hume – Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức (03)

Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức

(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)

David Hume

( ← ... tiếp theo )

 

  

MỤC II.

Về Lòng Từ thiện.

 

PHẦN I.

 

M 2.1, SBN 176

Có lẽ, việc chứng minh rằng những tình cảm dịu dàng và từ thiện hơn đều đáng quí trọng, có thể được coi là một công việc thừa thãi – vì bất cứ nơi nào những tình cảm như vậy xuất hiện, chúng đều tự nhiên giành được sự tán thành và thiện cảm tích cực của mọi người. Những nhãn hiệu mô tả như hòa đồng, tốt bụng, nhân đạo, nhân từ, biết ơn, thân thiện, hào hiệp, từ thiện, và những từ khác tương tự, có trong mọi ngôn ngữ và được dùng rộng rãi để biểu thị loại công đức cao quý nhất vốn bản chất con người có thể đạt đến được. Khi những đặc điểm đáng ngưỡng mộ này được tìm thấy kết hợp với dòng dõi cao quý, quyền lực đáng kể hay tài năng đặc biệt – và khi chúng được thể hiện trong sự cai trị khôn ngoan hay trong việc cung cấp những chỉ dẫn có ích cho loài người – chúng dường như nâng những người sở hữu chúng lên, vượt khỏi bản chất bình thường của con người, đưa họ, ở một mức độ nào đó, đến gần hơn với thần thánh. Ngược lại, ngay cả khả năng to lớn, lòng dũng cảm không sợ hãi, hay thành công vang dội cũng chẳng làm được gì hơn ngoài việc khơi dậy sự ghen tị hay phẫn nộ của công chúng. Nhưng một khi một người được ca ngợi không chỉ vì sự vĩ đại mà còn vì lòng nhân đạo và từ thiện – khi đời sống của họ thể hiện rõ ràng những tấm gương về sự dịu dàng, lòng trắc ẩn hay tình thân thiện – thì ngay cả sự đố kỵ cũng im bặt, hay thay vào đó hòa vào tiếng reo hò của công chúng và những hoan nghênh nồng nhiệt.