Thông
điệp gửi những thế hệ tương lai
(Message To
Future Generations)
Bertrand
Russell
Thông
điệp gửi những thế hệ tương lai (1959)
Trong một phỏng vấn truyền hình năm
1959, Bertrand Russell – một trong những triết gia có ảnh hưởng sâu rộng nhất
của thế kỷ XX – đã để lại một “thông điệp gửi những thế hệ tương lai.” Đoạn trả
lời ngắn gọn ấy, gồm một khuyến nghị về mặt trí thức và một khuyến nghị về mặt
đạo đức, đã trở thành một trong những phát biểu súc tích nhất của Russell về ý
nghĩa của triết học và nhân sinh. [1]
NGƯỜI
PHỎNG VẤN
Một câu hỏi cuối cùng: Giả như, thưa
Ngài Russell, bộ phim này sẽ được những thế hệ sau của
chúng ta xem, giống
như một cuộn kinh cổ xưa tìm thấy gần Biển Chết (Dead Sea scrolls), trong một nghìn năm
tới, thì Ngài
nghĩ điều gì đáng để truyền đạt cho thế hệ ấy về cuộc đời Ngài đã sống và những
bài học Ngài đã lĩnh hội?
BERTRAND
RUSSELL
Tôi muốn nói hai điều, một thuộc phạm
vi trí thức và một thuộc phạm vi đạo đức.
Điều trí thức mà tôi muốn gửi gấm là
như sau: Khi các bạn nghiên cứu bất cứ vấn đề nào, hay suy xét bất cứ triết
thuyết nào, hãy chỉ tự hỏi: “Đâu là những sự kiện, và đâu là sự thực
mà những sự kiện ấy xác chứng?” Đừng bao giờ để bản thân bị dẫn dụ bởi điều mình
mong muốn tin, hay bởi điều mình cho rằng—nếu được tin tưởng—sẽ đem
lại hiệu quả tích cực cho xã hội. Hãy chỉ chuyên chú vào một điểm duy
nhất: “Những những sự kiện là gì?” Đó là lời nhắn nhủ về
phương diện trí thức mà tôi muốn để lại.
Còn về phương diện đạo đức, điều tôi
muốn nhắn gửi lại vô cùng giản dị. Tôi sẽ nói: Thương yêu là khôn ngoan, hận thù là ngu dại.Trong thế giới này, vốn
ngày càng trở nên mật thiết và gắn bó hơn, chúng ta phải học cách dung thứ lẫn
nhau. Chúng ta phải học cách chấp nhận thực tại rằng sẽ có những người nói
ra những điều chúng ta không ưa thích. Chỉ bằng cách ấy chúng ta mới có thể cùng
nhau tồn tại. Và nếu nhân loại muốn sống chung với nhau, thay vì cùng nhau diệt
vong, chúng ta phải học được một loại nhân ái và một loại khoan dung, những
phẩm chất tuyệt đối thiết yếu cho sự tiếp tục của sự sống con người trên quả đất này.
“Ba đam
mê giản dị nhưng mãnh liệt đã chi phối đời tôi: khát khao tình yêu, săn tìm tri
thức và xót thương khôn cùng những khổ đau của loài người. Những đam mê này,
như những trận cuồng phong, đã thổi tôi tán loạn bay đây đó khắp hướng trên một
đại dương sâu thẳm ngập tràn thống khổ, chạm những bờ thật cùng quẫn tuyệt
vọng.”
— Bertrand Russell (“What
I Have Lived For”, https://chuyendaudau.blogspot.com/2009/06/toi-song-cho-nhung-gi.html
Lê Dọn Bàn tạm dịch
– bản nháp thứ nhất
(Sep/2025)
http://chuyendaudau.blogspot.com/
http://chuyendaudau.wordpress.com
[1] Nguồn: Đoạn phỏng vấn trích từ
chương trình Face to Face của BBC,
phát sóng năm 1959,
do Elaine Grand thực
hiện. [Video: https://www.youtube.com/watch?v=ihaB8AFOhZo]
