Hume – Những Đàm Thoại Về Tôn Giáo Tự Nhiên (03)

Những Đàm thoại về Tôn giáo Tự nhiên

(Dialogues concerning Natural Religion)

David Hume

( ← ... tiếp theo )

  

 

PHẦN II

 

Tóm lược

 

Bây giờ Demea chen vào câu chuyện và hỏi không biết có phải chỉ bản chất của Gót đang là đối tượng hoài nghi hay sự hiện hữu của Gót là đối tượng hoài nghi? Những người bạn ông đoan chắc với ông đó là trường hợp thứ hai. Chà, ông nói tiếp, liên quan đến vấn đề thứ hai, để tuyên bố rằng chúng ta thực sự có thể hiểu được bản chất của Gót thì bất kính – thể hiện sự thiếu tôn kính, lòng sùng kính hay sự tôn trọng đúng mực đối với Gót hay những tín ngưỡng thiêng liêng, có thể là từ chối hay thách thức những nguyên lý tôn giáo – cũng gần như tuyên bố rằng hoàn toàn không có Gót gì cả. Gót, ông tuyên bố, vốn vượt quá mức hiểu biết của con người, và nhất thiết phải là bí ẩn với chúng ta.

Hume - Một Chuyên Luận Về Bản Chất Con Người (01)

Một Chuyên Luận Về Bản Chất Con Người

Một nỗ lực để giới thiệu Phương pháp lý luận duy nghiệm

Vào Trong Những Chủ Đề Đạo Đức.

 

A Treatise of Human Nature (1739-40)

Being An Attempt to Introduce the Experimental Method of Reasoning

Into Moral Subjects)

 

David Hume (1711–1776)

 

 

Rara temporum felicitas, ubi sentire, quæ velis ; & quæ sentias, dicere licet.

Tacit. [1]

Hume – Những Đàm Thoại Về Tôn Giáo Tự Nhiên (02)

Những Đàm thoại về Tôn giáo Tự nhiên

(Dialogues concerning Natural Religion)

David Hume

( ← ... tiếp theo )

PHẦN I.

 

Tóm lược

 

Trò chuyện giữa Demea, Cleanthes và Philo bắt đầu với một câu hỏi liên quan với giáo dục: khi nào là tốt nhất để bắt đầu việc dạy gót học cho những sinh viên? Demea biện luận rằng chỉ nên đem dạy gót học cho một trí tuệ trưởng thành: một sinh viên đầu tiên học lôgích học, đạo đức học và vật lý học, và chỉ sau đó họ mới quay sang môn gót học. Ông có hai lý do để chọn thứ tự này hơn. Thứ nhất, bằng việc học hỏi những môn học nền tảng này trước đã, não thức của sinh viên sẽ được đào luyện và sẵn sàng với môn học khó nhất trong tất cả là gót học. Thứ hai, và quan trọng hơn trong nội dung của Đàm thoại, ông muốn sinh viên nhận ra những giới hạn nghiêm trọng của triết học. Ông hy vọng họ sẽ thấy những nhà triết học hiếm khi đưa ra kết luận chắc chắn như thế nào, ngay cả những nhà tư tưởng uyên bác nhất cũng thường xuyên đưa ra những lý thuyết phi lý như thế nào, và lý trí của con người có thể không đáng tin cậy như thế nào. Bằng cách phơi ra những điểm yếu này, Demea đảm bảo rằng sinh viên của ông không trở nên quá kiêu ngạo đến mức nghĩ rằng chỉ có lý trí mới có thể thách thức những tín ngưỡng tôn giáo.

Hume – Những Đàm Thoại Về Tôn Giáo Tự Nhiên (01)

Những Đàm thoại về Tôn giáo Tự nhiên

Dialogues concerning Natural Religion (1779)

 

David Hume

 

 Những Đàm Thoại Về Tôn Giáo Tự Nhiên. [1]

 

Dẫn Nhập

 

1

Con người

David Hume được nhìn nhận như một trong những triết gia vĩ đại nhất trong thế giới tiếng Anh. Ông sinh ngày 26/04 năm 1711, trong một gia đình khá giả và mộ đạo, giáo phái Calvin, đạo Thệ Phản, tại Edinburgh, Scotland. Là một trẻ thông minh sớm, đã vào đại học Edinburgh năm 12 tuổi (sớm hơn thường lệ hai năm). Ở đây, Hume đã cho thấy có hai đam mê vốn sẽ hướng dẫn tất cả những cố gắng hoạt động trong đời ông: tham vọng thành công trong lĩnh vực học thuật tư tưởng và ác cảm với những tôn giáo có tổ chức. Trong khi gia đình nghĩ rằng ông sẽ học luật, Hume thực sự thích đọc những bản văn cổ điển (đặc biệt là của Cicero) và nghiên cứu những ý tưởng triết học mới lạ, khác thông tục (đặc biệt là của John Locke, George Berkeley và Isaac Newton). Hứng khởi từ những gì ông đọc, Hume đã bắt đầu tự bận rộn với những suy ngẫm triết học của riêng ông. Những điều này sớm thành mãnh liệt đến mức dẫn đến gần như một suy sụp thần kinh vào năm 1729. Sợ có thể đi đến mất trí, Hume đã rời đại học đến Bristol, tìm và làm việc trong một công ty thương mại. Tuy nhiên, trong vài tháng, Hume đã thất vọng với giới kinh doanh và thấy không thể buông bỏ những theo đuổi tri thức. Ông sang France để tiếp tục việc tự học, và trong khi sống bằng một khoản trợ cấp nhỏ của gia đình, ông đã viết quyển Treatise on Human Nature. (Chuyên Luận Về Bản Chất Con Người)

Hume – Lịch Sử Tự Nhiên Của Tôn Giáo (04)

Lịch Sử Tự Nhiên Của Tôn Giáo

(The Natural History of Religion)

David Hume

( ← ... tiếp theo )

Tiết XIII.

Những khái niệm nghịch đạo về bản chất thiêng liêng trong những tôn giáo phổ biến thuộc cả hai loại

 

N 13. 1, Bea 77

Tôn giáo nguyên thủy nhất của loài người chủ yếu phát sinh từ một sợ hãi lo lắng về những biến cố tương lai; và người ta có thể dễ dàng hình dung ra những khái niệm nào sẽ tự nhiên nảy sinh về những thế lực vô hình, chưa biết đến, khi con người nằm dưới những sợ hãi u tối vô vọng của bất kỳ loại nào. Mọi hình ảnh về sự trả thù, sự nghiêm khắc, sự tàn ác và dã tâm ác ý phải xảy ra, và tăng sâu thêm kinh hoàng khiếp sợ, đè nặng những người theo tôn giáo hoang mang. Một khi sự hoảng loạn chiếm lấy não thức, trí tưởng tượng bồn chồn sẽ nhân lên những đối tượng đáng sợ này; trong khi bóng tối sâu thẳm đó – hoặc tệ hơn nữa, tia sáng chập chờn đó – bao quanh chúng ta, thể hiện những bóng ma của thần thánh dưới những hình dạng đáng sợ nhất có thể tưởng tượng được. Và không có khái niệm nào về sự gian ác đồi trụy vốn những tín đồ sợ hãi này không sẵn sàng, không chút do dự gán cho vị thần của họ. .