Một Điều Tra Về Những Nguyên
Lý của Đạo Đức
(An Enquiry Concerning the
Principles of Morals)
David
Hume
PHỤ LỤC II.
Về Tình Cảm Vị Kỷ (Self-love). [1]
M App2.1, SBN
295-6
Có một nguyên lý,
được giả định là phổ biến trong số nhiều người, vốn nó hoàn toàn không tương đồng
với tất cả đức hạnh hay tình cảm đạo đức; và vì nó không thể xuất phát từ bất cứ
gì ngoài khuynh hướng sa đọa nhất, nên đến lượt nó, nó lại có khuynh hướng khuyến
khích sự sa đọa đó thêm nữa. Nguyên lý này là, mọi lòng từ thiện chỉ là
đạo đức giả, tình thân hữu là trò lừa bịp, tinh thần tập thể xã hội là trò hề,
lòng trung thành là cái bẫy để kiếm được lòng tin và sự tín nhiệm; và rằng
trong khi tất cả chúng ta, sâu thẳm bên trong, chỉ tìm kiếm lợi ích riêng tư, chúng
ta khoác những ngụy trang đẹp đẽ này, khiến những người khác không dè chừng, và
dễ dàng dẫn đẩy họ vào những mưu mô và thủ đoạn của chúng ta. Thật dễ để hình
dung một người ôm giữ những nguyên lý như vậy, và không cảm thấy một tình cảm bên
trong nào bác bỏ lý thuyết ác hại như thế, sẽ phải có một trái tim như thế nào.
Và cũng vậy, hình dung mức độ tình cảm và lòng nhân ái người này phác họa loài người
dưới những màu sắc xấu xa đáng ghét như vậy, và cho rằng con người hầu như
không có khả năng biết ơn hay đáp lại tình cảm nào. Hoặc nếu chúng ta không gán
hoàn toàn những nguyên lý này cho một trái tim đã mục ruỗng, thì ít nhất chúng
ta cũng phải giải thích chúng là đến từ sự xem xét cẩu thả và vội vàng nhất. Những
người lý luận hời hợt, khi quan sát thấy nhiều sự giả dối trong loài người và
có lẽ cũng không cảm thấy sự kiềm chế mạnh mẽ trong chính tính cách của chính họ,
có thể vội vàng rút ra một kết luận tổng quát rằng tất cả đều hư hỏng như nhau.
Họ cho rằng con người, khác với tất cả những động vật khác, thậm chí khác mọi
loài hiện hữu khác, không có mức độ tốt hay xấu, nhưng trong mọi trường hợp, đều
chỉ là những sinh vật giống nhau dưới những lớp ngụy trang và vẻ ngoài khác
nhau.
