Sự Rỗng Không của Thần học
(Hai vị lỗi lạc trong ngành chuyên môn, nhưng đặc biệt tiếngtăm đến từ ngoài ngành học của mình tại Âu Mỹ, trong thế giới Anh ngữ, hiện còn sống, mà tôi nghĩ là gần nhất với Bertrand Russell, là Noam Chomsky và Richard Dawkins.
Hơn 50 năm trước, cũng tại Oxford, nước Anh, trong Thần học và Phản chứng, Antony Flew đã dậm chân với các nhà thần học ngoan cố, chúng ta đã đọc; nay đến phiên Dawkins, một giáo sư Oxford, phải sẵng giọng về họ vì trống rỗng, vô dụng, chúng ta sắp nghe.
Về phương diện may mắn, không được như các vị này, nên tôi đã phải ở trong vị thế của một nạn nhân. Trong một trường mệnh danh là đại học trước đây ở miền Nam, người ta đã mời những người học trò chăm chỉ, đỗ đạt của môn thần học Kitô vào dạy, đóng những vai giáo sư “triết học”, và những lớp triết lý của họ đã thành những lớp thần học cưỡng bách. Nhớ lại một lớp học loại như thế, điển hình do một thày chăn chiên già, dòng dõi hoàng tộc Nguyễn phụ trách, ông đã chuyển toàn bộ giảng khóa siêu hình học, ngay từ những phút mở đầu đến những phút cuối ở buổi học sau cùng, ròng rã hơn sáu tháng, thành nội dung là những tuyên truyền trắng trợn, một chiều và bây giờ nhớ lại, ấu trĩ ngớ ngẩn, về một gót Kitô của ông, vốn thực chỉ là một huyễn tưởng, ít nhất là đối với rất nhiều người khác, như một nhan đề của quyến sách nổi tiếng của Richard Dawkins. Cho đến nay, tôi vẫn không dám chắc ông này, có thực hiểu, hay có muốn biết đến sự khác biệt giữa thần học và siêu hình học hay không.Còn một vài bạn học biết được của tôi, “gót” với họ là ông ngáo ộp, một ông “kẹ”, nếu không chấp nhận trong bài thi cuối khóa, viễn tượng duy nhất mở ra, lúc còn chưa chết, là thi hỏng, rời trường, “bị” (tôi chưa nghe ai nói “được” cả) gọi nhập ngũ Thủ Đức. Có lẽ đây là kinh nghiệm đầu tiên của họ về “gót”, lúc ấy còn phải viết hoa, gọi bằng tên lấy từ gốc Tàu “Thượng Đế”!
Tạm dịch bài viết ngắn sau đây, như giới thiệu Richard Dawkins. Khuôn mặt vô thần tiêu biểu được biết đến nhiều nhất hiện nay trong giới khoa học Anh Mỹ).
LDB
LDB
Sự Rỗng Không của Thần học
Một bài bình luận ngọt xớt đến rầu trên tờ nhật báo Anh Independent, gần đây đã nêu câu hỏi nhằm đến một hòa giải giữa khoa học và thần “học”. Nó ghi thêm rằng ‘Người ta muốn biết càng nhiều càng tốt về nguồn gốc của chúng”. Chắc chắn là tôi hy vọng người ta muốn thế, nhưng quái lạ, làm thế nào mà một người lại nghĩ thần học có được bất cứ mảy may gì hữu dụng để nói về đề tài này?
Khoa học đảm trách về kiến thức kể từ nguồn gốc của chúng ta về sau. Chúng ta biết xấp xỉ khi nào vũ trụ đã bắt đầu, và tại sao nó phần lớn là hydrogen. Chúng ta biết tại sao những vì sao đã tạo hình và điều gì đã xảy ra ở bên trong chúng, chuyển hydrogen sang thành những nguyên tố khác, và như thế khai sinh ra hóa học trong một thế giới của vật ký học. Chúng ta biết như thế nào những nguyên lý cơ bản của một thế giới hóa học có thể trở thành sinh vật học thông qua sự trỗi dậy của những phân tử tự-tạo bản-sao cho mình. Chúng ta biết như thế nào nguyên lý về tự-tạo bản sao, qua tuyển chọn theo thuyết Darwin
Là khoa học và chỉ mình khoa học mà thôi, đã đem cho chúng ta kiến thức này, và hơn nữa, đã cho với nó chi tiết tràn đầy, hết sức hấp dẫn, cộng hưởng xác nhận lẫn nhau. Đối với tất cả từng mỗi một trong những câu hỏi này, thần học đã chủ trương một quan điểm vốn đã được chung cuộc chứng minh là sai lầm. Khoa học đã xóa bệnh đậu mùa, có thể tạo miễn nhiễm chống lại hầu hết những vi rút chết người thời trước, có thể giết chết hầu hết những bacteria chết người thời trước. Thần học đã không làm gì cả, nhưng chỉ nói về bệnh dịch như là hậu quả của tội lỗi. Khoa học có thể đoán trước khi nào một sao chổi sẽ lại xuất hiện, chính xác đến hàng giây, và khi nào trời-trăng-đè-bóng [2] lần tới sẽ xảy ra. Khoa học đã đem con người lên mặt trăng và phóng ầm ầm những hỏa tiễn thám hiểm vòng quanh Saturn và Jupiter. Khoa học có thể bảo cho bạn biết tuổi của một vật hóa thạch nào đó và rằng tấm vải liệm thành Turin
Những gì mà thần học đã từng nói có được đến một chút hữu dụng dù nhỏ nhất nào cho bất kỳ một ai? Đã khi nào thần học từng nói bất cứ điều gì mà có thể chỉ ra được rõ ràng là đúng và là không hiển nhiên? Tôi đã nghe những nhà thần học, đọc họ, tranh luận chống họ. Tôi đã chưa bao giờ từng nghe bất kỳ một ai trong họ nói bất kỳ điều gì có được một ít sử dụng dù nhỏ nhất, bất kỳ điều gì đã không nhạt nhẽo rõ ràng hay chẳng sai lầm rành rành. Nếu như tất cả những thành tựu của các nhà khoa học ngày mai bị xóa sạch, sẽ không có thày thuốc, nhưng chỉ có các thày phù thủy, không có chuyên chở nhanh hơn ngựa kéo, không computer, không sách in, không có canh nông ngoài mức nông dân trồng trọt đủ sống. Nếu như tất cả những thành tựu của các nhà thần học ngày mai bị xóa sạch, sẽ có một ai ghi nhận được đến một chút nhỏ nhất khác biệt? Đến ngay cả những thành tựu xấu của các nhà khoa học, những bom, những con tàu săn cá voi dùng âm sonar hướng dẫn, chúng đều được việc cả! Những thành tựu của các nhà thần học chẳng làm bất cứ được gì!, chẳng tác động bất cứ gì, chẳng có nghĩa bất cứ gì. Điều gì đã khiến bất cứ một ai đó nghĩ “thần học” có chút nào được là một “môn học” đây?
Richard Dawkins
Lê Dọn Bàn tạm dịch- bản nháp thứ nhất
[1] Thật gọn ghẽ - thế giới hóa học – rồi vật lý – rồi sinh học, rồi có sự sống và chúng ta ra đời, từ đấy.
[2] Tôi tạm dịch “eclipse”.
[3] Trong giới tín đồ Kitô, vẫn cứ truyền đi truyền lại một tấm vải, hiện giữ ở thành phố Turin
