Một Điều Tra Về Những Nguyên Lý của Đạo Đức
(An Enquiry Concerning the Principles of Morals)
David Hume
Về Lòng Từ thiện.
PHẦN I.
M 2.1, SBN 176
Có lẽ, việc chứng minh rằng những tình cảm
dịu dàng và từ thiện hơn đều đáng quí trọng, có thể được coi là một công việc
thừa thãi – vì bất cứ nơi nào những tình cảm như vậy xuất hiện, chúng đều tự
nhiên giành được sự tán thành và thiện cảm tích cực của mọi người. Những nhãn hiệu mô tả như hòa đồng, tốt bụng,
nhân đạo, nhân từ, biết ơn, thân thiện, hào phóng, từ thiện, và những từ
khác tương tự, có trong mọi ngôn ngữ và được dùng rộng rãi để biểu thị loại
công đức cao quý nhất vốn bản chất con người có thể đạt đến được. Khi những đặc
điểm đáng ngưỡng mộ này được tìm thấy kết hợp với dòng dõi cao quý, quyền lực
đáng kể hoặc tài năng đặc biệt – và khi chúng được thể hiện trong sự cai trị
khôn ngoan hoặc trong việc cung cấp những chỉ dẫn có ích cho loài người – chúng
dường như nâng những người sở hữu chúng lên, vượt khỏi bản chất bình thường của
con người, đưa họ, ở một mức độ nào đó, đến gần hơn với thần thánh. Ngược lại,
ngay cả khả năng to lớn, lòng dũng cảm không sợ hãi, hay thành công vang dội
cũng chẳng làm được gì hơn ngoài việc khơi dậy sự ghen tị hoặc phẫn nộ của công
chúng. Nhưng một khi một người được ca ngợi không chỉ vì sự vĩ đại mà còn vì
lòng nhân đạo và từ thiện– khi cuộc sống của họ thể hiện rõ ràng những tấm
gương về sự dịu dàng, lòng trắc ẩn hoặc tình thân thiện – thì ngay cả sự đố kỵ
cũng im bặt, hoặc thay vào đó hòa vào tiếng reo hò của công chúng và những hoan nghênh nồng nhiệt.
